ئامیری پەیسمەیکەر ئەو ئامیرانەن کە دەتوانریت بخرینە ناو جەستەتەوە، بەزوری بە نەشتەرگەری، بو پاراستنی سیستەمی کارەبایی دلت. دەتوانن ریتمی نائاسایی دل جیگیر بکەن و ریگری لە کیشەکان بکەن کە دەتوانیت ژیانت تیکبدات یان مەترسی لەسەر ژیانت دروست بکات.
ئامیری پەیسمەیکەر چون کاردەکات؟
دلت سیستەمی کارەبایی تایبەتی خوی هەیە کە دەبیتە هوی کارەکانی وەلڤەلی دل. کاتیک سیستەمی کارەبایی دلت لەکاردەکەویت، لەوانەیە وەلڤەلەکانی دلت بە هەلە گرژبن یان پالەپەستو و گرژبوونیان زور لاواز بیت بو ئەوەی خوینی پیویست بو جەستەت دابین بکات. ئامیری پەیسمەیکەر ئیمپالسی کارەبایی بەکاردەهینیت بو راستکردنەوەی ئەم جورە کەموکوریانە.
ئامیری وەستاندنی لەرزین چ حالەتیک چارەسەر دەکات؟
ئەو حالەتانەی کە دەتوانریت بە ئامیری پەیسمەیکەر چارەسەر بکرین بریتین لە (بەلام سنووردار نین بە):
هەندیک ناریکی لیدانی دل (تیکچوون بە شیوازی ئاسایی لیدانی دلت)
تیکچوونی سیستەمی کارەبایی دلت
سستبوونی دل
میژووی جەلتەی دل
نیشانەکانی پیویستی بە ئامیری پەیسمەیکەر چین؟
قسەکردن لەگەل پزیشکی دلت سەبارەت بە نیگەرانییەکانت یان نیشانەکانت یەکەم هەنگاوە بو دیاریکردنی ئەوەی کە ئایا کیشەی جەستەییتان هەیە یان نا کە دەتوانریت بە ئامیری پەیسمەیکەر چارەسەر بکریت. هەندیک لەو نیشانانەی کە پیویستە بە پزیشکەکەت بلییت بریتین لە:
ئازاری سنگ (بە ئەنجیناش ناسراوە).
تاکیکاردیا: ئەم ئالوزییە بریتییە لە لیدانی دل بە شیوەیەکی نائاسایی خیرا (زیاتر لە ۱۰۰ لیدان لە خولەکیکدا).
برادیکاردیا: ئەم ئالوزییە بریتییە لە لیدانی دل بە شیوەیەکی نائاسایی خاو (کەمتر لە ۶۰ لیدان لە خولەکیکدا).
ناریکی لیدانی دل (arrhythmia): ئەمەش پیی دەوتریت زیادبوونی لیدانی دل.
لیدانی دل: ئەمەش کاتیک روودەدات کە هەست بە لیدانی دلت دەکەیت بە شیوەیەکی نائارام (رەنگە هەست بە لیدانی دلت بکەیت یان لە سنگتدا لیبدات).
هەناسە تەنگی بە تایبەت لە کاتی وەرزشکردندا.
سەرگیژخواردن یان سەر سووکبوون بە شیوەیەکی روون نەکراوە، سکچوون یان بیهوشبوون.
ئاوسانی پاژنەی پی و سک.
پیویستی بە میزکردن چەند جاریک لە شەودا.
جورە جیاوازەکانی دیفیبریلەتەر چین؟
بەپیی کیشەی دل، رەنگە جوریکی دیاریکراوی پەیسمەیکەر بەکاربهینریت – بە یەک بو سی وایەر (پییان دەوتریت لید). جورەکانی پەیسمەیکەر بریتین لە:
پەیسمەیکەری بی سرکە: پەیسمەیکەریکی بچووکە (نزیکەی قەبارەی حەبیکی گەورە) کە بە بەکارهینانی ریگەی بنەمای کاتیتەر دەخریتە ناوەوە. ئەم ئامیرە بە دیواری ناوەوەی دلتەوە دەبەستریتەوە، واتە پیویستی بە بەکارهینانی وایەر نییە.
پەیسمەیکەری تاکە ژوور: تاکە وایەر بەکاردەهینیت کە بەستراوەتەوە بە یەک ژووری دلتەوە.
ئەم جورە پەیسمەیکەرە وایەریکی تیدایە کە مولیدەکە بە بوشایییەکەوە لە دلتدا دەبەستیتەوە.
بو زوربەی خەلک، ئیمە ئامیری پەیسمەیکەری تاکە ژوور بەکاردەهینین بو کونترولکردنی لیدانی دل بە وایەریک کە بە ژیرپەنجەی راستەوە بەستراوەتەوە (ژووری خوارەوەی دل). بەپیی نیشانەکانت و جوری خیرایی پیویستت، ئیمە لیدیک دەبەستینەوە بە دەمارەی راست (ژووری سەرەوەی دل) بو هاندانی لیدان لەو ژوورەدا.
پەیسمەیکەری دوو ژوور: دوو وایەر بەکاردەهینیت کە بەستراوەتەوە بە دوو ژوورەوە لە دلتدا.
ئەم ئامیرە بەستراوەتەوە بە دوو ریبەرەوە کە دەچنە هەردوو ژوورەکەی لای راستی دل و دەمارەی راست و ژیرپەنجەی راست. پزیشکەکە ئامیری پەیسمەیکەری دوو ژوور بەکاردەهینیت بو ریکخستنی ریژەی گرژبوونەوە لە هەردوو ژوورەکەدا.
ئەم پەیسمەیکەرە یارمەتی هەردوو ژوورەکە دەدات کە پیکەوە کاربکەن و بە ریتمیکی دروست گرژ بکەن و ئارام بگرن. گرژبوونەکان دەبنە هوی ئەوەی خوین بە باشی لە دەمارەی راستەوە بو ژیرپەنجەی راست بروات. بەپیی پیویستی لیدانی دلت، ئامیریکی دوو ژووری رەنگە هەلبژاردەیەکی دروست بیت بو تو.
پەیسمەیکەری دوو ژیرپەنجەیی: سی وایەر بەکاردەهینیت، دوو وایەریان بەستراوەتەوە بە ژوورەکانی خوارەوەی دلتەوە (پییان دەوتریت ژیرپەنجە) و سییەمیان بەرەو لای سەرەوەی راست (دەمارەی راست) دەچیت. ئەم پەیسمەیکەرە بە چارەسەری هاوکاتکردنی دل (CRT)یش ناسراوە.
ئەم ئامیرە پەیسمەیکەرە کە بە چارەسەری هاوکاتکردنی دل (CRT) ناسراوە، سی لیدەری هەیە کە بەستراوەتەوە بە دەمارەی راست و هەردوو ژیرپەنجە. ئیمە ئامیری وەستاندنی لەرزینەکانی دوو ژیرپەنجەیی بەکاردەهینین بو چارەسەرکردنی ئەو کەسانەی کە تووشی ناریکی لیدانی دل بوون بەهوی سستبوونی پیشکەوتووی دلەوە.
بو زوریک لە کەسانی تووشبوو بە سستبوونی دل، ژیرپەنجەی راست و چەپ لە یەک کاتدا خوین نادەن. پزیشکەکانمان ئامیری پەیسمەیکەری دوو ژیرپەنجەیی بەکاردەهینن بو هاوکاتکردنی گرژبوونی ژیرپەنجەکان بو ئەوەی هەردووکیان پیکەوە پەمپ بکەن.
هاوکاتکردنی گرژبوونی ژیرپەنجەکان یارمەتی دلت دەدات بە شیوەیەکی کاراتر خوین پەمپ بکات و دەتوانیت نیشانەکانی سستبوونی دل رزگار بکات. ئەم چارەسەرە بە چارەسەری هاوکاتکردنی دل ناسراوە چونکە کرداری پەمپکردنی ژیرپەنجەکان هاوکات دەکاتەوە.
لەوانەیە پزیشکی دلت پیشنیاری ئامیریکی هاوشیوەی بکات کە پیی دەوتریت چاندنی کاردیوڤیرتەر-دیفیبریلەتەر (ICD). هەرچەندە ئامیری پەیسمەیکەر نییە، بەلام زورجار بو حالەتە پەیوەندیدارەکانی دل وەک تاکیکاردیای ژیرپەنجە و لەرزین لە ژیرپەنجەدا بەکاردیت.
جیاوازی نیوان پەیسمەیکەر و ICD چییە؟
ئامیری پەیسمەیکەر ئیمپالسی کارەبایی دەنیریت بو کونترولکردنی ریتمەکانی دلت، بەلام ناتوانیت شوکیک بگەیەنیت بو راستکردنەوەی ناریکی لیدانی دل. زوربەی ئامیرە نوییەکانی چینراوی وەستانی دل (ICD) دەتوانن هەمان کاری پەیسمەیکەر ئەنجام بدەن و هەروەها ریتمە مەترسیدارەکانی دل دەستنیشان بکەن. کاتیک ئەم شتانە دەستنیشان کران، ICD چینراو دەتوانیت شوکیک بگەیەنیت بو گەراندنەوەی دلت بو ریتمە ئاساییەکەی.
سوودەکانی ئامیری پەیسمەیکەر چین؟
ئامانجی ئامیری پەیسمەیکەر باشترکردنی کوالیتی ژیانت و ریگریکردنە لە ئالوزییەکانی کیشەکانی دل. سوودەکانی ئامیری پەیسمەیکەر بریتین لە:
زوریک لە نیشانەکانی کیشەکانی ریتمەکانی دل کەمدەکاتەوە، لەوانە ئازاری سنگ، سەرگیژخواردن، لیدانی دل، سکچوون و زور شتی تر.
ریگریکردن لە نیشانە ناخوشەکان وەک لەهوشچوون کە بەهوی لیدانی ناریکی دلەوە دروست دەبیت.
ژیانت رزگار بکە بە ریگریکردن لە وەستانی دلت.
ئالوزییە ئەگەرییەکان یان مەترسییەکانی بەکارهینانی ئامیری پەیسمەیکەر چین؟
بەزوری ئامیری پەیسمەیکەر مەترسی کەمی هەیە کە دەتوانیت لەگەل پزیشکەکەت باسی بکەیت. بەگشتی ئەم ئالوزییانەی خوارەوە لەوانەیە روو بدەن:
کاردانەوەی حەساسیەت: ئەم کاردانەوەیانە لەوانەیە بەهوی ئەو دەرمانەوە بیت کە دەیخویت یان حەساسیەتت هەبیت بە یەکیک لەو پیکهاتانەی کە لە خودی پەیسمەیکەرەکەدا بەکاردەهینریت.
خوین مەین: لەوانەیە پزیشکەکەت دەرمانی تەنککەرەوەی خوین بنووسیت بو کەمکردنەوەی ئەگەری خوین مەین.
تیکچوونی کارکردنی پەیسمەیکەر یان ئامیرە دەوروبەرییەکانی: لە هەندیک حالەتدا، رەنگە وایەری پەیسمەیکەرەکە بپچریت. بو ریگریکردن لەم کارە، پزیشکەکەت پیشنیار دەکات کە دوای نەشتەرگەرییەکە بو ماوەیەک چالاکییەکانت سنووردار بکەیت.
سوپاس بو سەرنجدانتان، بەکارهینەرانی ئازیز، مالپەری دکتورەکە عەلیرەزا قوربانی شەریف، پزیشکی دل لە تاران