ناریکی لیدانی دل لە راستیدا ریتم یان ریتمیکی نائاسایی دلە. جوری جیاوازی ناریکی لیدانی دل هەیە، بەلام هەموویان بەهوی کیشەی سیستەمی گواستنەوەی کارەبای دلەوە روودەدەن. هەندیک لە ناریکی لیدانی دل کیشەی گەورە دروست دەکات و هەندیکی تر کیشەی مامناوەند تا سووک دروست دەکات.
تاکیکاردیا حالەتیکە کە دل خیراتر لە ئاسایی لیدەدات (زیاتر لە ۱۰۰ لیدان لە خولەکیکدا) کە دەکریت هوکاری جوریک لە بیت وەک وەرزشکردن، ترس، کەمخوینی یان غودەی دەرەقی چالاکی زور. برادیکاردیا حالەتیکە کە لیدانی دل لە ئاسایی کەمترە (کەمتر لە ۶٠ لیدان لە خولەکیکدا).
ناریکی لیدانی دل بە زمانیکی سادە
ناریکی لیدانی دل بریتییە لە لیدانی ناریکی دل. کیشەی لیدانی دل (ناریکی لیدانی دل) کاتیک روودەدات کە سیگنالە کارەباییەکان کە لیدانی دل ریکدەخەن بە باشی کارناکەن. سیگنالە هەلەکان دەبیتە هوی ئەوەی دل زور خیرا لیبدات، زور خاو بیت، یان بە شیوەیەکی ناریک. لیدانی ناریکی دل دەبیتە هوی دەرکەوتنی نیشانە و نیشانە ناخوشەکان و هەندیکجار مەترسی لەسەر ژیان. بەلام هەندیک جار ئاساییە مروف لیدانی دلی خیرا یان خاو بیت. بو نموونە لەگەل وەرزشکردن لیدانی دلت زیاد دەکات یان لە کاتی خەوتندا خاو بیتەوە.
بەگشتی ناریکی لیدانی دل بەپیی لیدانی دل پولین دەکرین. لەرزین لە دەمارەکان تیکچوونیکی ریتمی دلە کە لە ئەنجامدا لیدانی دل ناریک و لە ئەنجامدا لیدانی دلی خیرا و ناهەماهەنگی لیدەکەویتەوە. ئەگەر چارەسەر نەکریت، بە تیپەربوونی کات خراپتر دەبیت. دەرمان و چارەسەرەکانی تر دەتوانن ریتمەکانی دل باشتر بکەن یان کونترولی بکەن و ریگری لە ناریکی لیدانی دل بکەن و مەترسی تووشبوون بە جەلتەی میشک لە زور کەسدا کەم بکەنەوە. بەلام ئەم ریکارانە بو هەندیک لە نەخوشەکان بەس نین. کاتیک دەرمانەکان کاریگەر نین، نەخوشەکان پیویستیان بە نەشتەرگەری هەیە. لەرزین لە دەمارەکان پەیوەندی بە ئالوزییە جدییەکانەوە هەیە وەک جەلتەی میشک.
هوکارە سەرەکییەکانی ناریکی لیدانی دل
هوکارەکانی ناریکی لیدانی دل جیاوازن، گرنگترین هوکارەکانی ناریکی لیدانی دل بریتین لە:
نەخوشی خوینهینەری تاجی (کە لەوانەیە ببیتە هوی ئەنجینا یان جەلتەی دل)
نەخوشی دلی بەستەرەکان
پەستانی بەرزی خوین
پیر بوون
تیکچوونی ماسولکەکانی دل
خراپ دروستبوونی زگماکی ریرەوی کارەبایی
هوکاری نا دل
هەندیک دەرمان و زیادە هورمونەکانی غودەی دەرەقی دەبنە هوی ناریکی لیدانی دل و لە هەندیک حالەتدا هیچ هوکاریکی دەستنیشانکراو بو ناریکی لیدانی دل نییە.
نیشانە باوەکانی ناریکی لیدانی دل چین؟
نیشانەکانی ناریکی لیدانی دل جیاوازن، بەپیی توندی نەخوشییەکە. ئەگەر ناریکی لیدانی دل پچرپچر بوو، نیشانەکانی لەناکاو دەردەکەون و لەناکاو نامینن. نیشانەکانی ئەم نەخوشییە بریتین لە:
• لیدانی دلی بەهیز، ئەوەت لەبیربیت کە لیدانی لیدان لەو کەسانەشدا روودەدات کە ناریکی لیدانی دلیان نییە، بویە پیویستە هەر لیدانی دلیک لەلایەن پسپوریکی پزیشکییەوە هەلسەنگیندریت.
پەپولەی خیرا و خاو و ناریک
سەرگیژخواردن و هەستکردن بە لاوازی
تەنگەنەفەسی
• ئازار لە ناوچەی سنگ کە هەندیک جار توند دەبیت.
هەندیک جوری ناریکی لیدانی دل لە هەندیکی تر جددیترن. لیدانی دل کە زور خیرا بیت یان زور خاو بیت دەبیتە هوی کەمکردنەوەی رویشتنی خوین بو دل و لە هەندیک حالەتدا دەبیتە هوی سستبوونی دل یان تەنانەت مردن.
باوترین جوری ناریکی لیدانی دل
جورە جیاوازەکانی ناریکی لیدانی دل کە زورترین باون بریتین لە:
• ناریکی لیدانی دل: هەندیک جار لیدانی زیادە لە کاتی لیدانی دلی ئاساییدا روودەدات کە زور باو و ئاساییە و بەزوری هیچ کیشەیەکی تایبەت دروست ناکات. لە زوربەی حالەتەکاندا، هەست بە ناریکی لیدانی دل ناکەیت. لەوانەیە هەندیک جار هەست بەم جورە لیدانی دلە ناریکە بکەیت لە شیوەی لیدانی کەم لە سنگدا کاتیک پالکەوتوویت. خواردنەوە کافاینییەکان یان خواردنەوەی کحول دەبیتە هوی ناریکی لیدانی دل.
تاکیکاردیای سەرەوەی ژیرپەنجەیی: لە ئەنجامی لیدانی خیرای دل لە ناوپوشەکاندا دیتە ئاراوە.
لەرزین لە دەمارەکان: لیدانی ناریکی دلە بەهوی تیکچوونی گریی جیوبی دل
لەرزین لە دەمارەکان: حالەتیکی هاوشیوەی لەرزین لە دەمارەکان، کە دەمارەکان بە نزیکەی ٣٠٠ لیدان لە خولەکیکدا دەچن، بەلام ژیرپەنجەکان ناتوانن بەو خیراییە لیبدەن، چونکە لیدانی دل لەم نەخوشییەدا دەگاتە ٧۵ بو ١۵٠ لیدان لە خولەکیکدا.
• تاکیکاردیای ژیرپەنجەیی: لیدانەکان لە دەمارەکاندا ئاسایین، بەلام لە ژیرپەنجەکاندا خیراترن (١٢٠ بو ٢٠٠ لیدان لە خولەکیکدا).
• لەرزین (لەرزین لە ژیرپەنجەدا): ماسولکەی دل هیزی پیویستی نییە بو گرژبوون و دەرکردنی خوین لە دل، کە جوریکی جددی ناریکی لیدانی دلە و دەبیتە هوی وەستانی دل.
• گیرانی دل: کاتیک ئیمپالسە کارەباییەکانی نیوان دەمارەکان و ژیرپەنجەکان بە شیوەیەکی بەشەکی یان بە تەواوی دەوستن و ریتمە ئاساییەکەی دل تیکدەدەن.
چارەسەری کوتایی بو ناریکی لیدانی دل
هەر جورە ناریکی لیدانی دل چارەسەریکی تایبەتی هەیە. چارەسەرکردنی هەندیک حالەتی دل وەک نەخوشی تاجی خوینبەرەکان یان بەرزی پەستانی خوین دەتوانیت کاریگەرییەکی بەرچاوی هەبیت لەسەر چارەسەرکردنی ناریکی لیدانی دل. هەندیک لە چارەسەرەکانی ناریکی لیدانی دل بریتین لە:
• چارەسەری دەرمان: چارەسەری دەرمان بەپیی جوری ناریکی لیدانی دل دیاری دەکریت.
نەشتەرگەری لابردنی دل: بورییەکی بچووک (کاتیتەر) دەخریتە ناو وەلڤەلەکانی دلەوە لە ریگەی خوینبەریکی گەورەی قاچەوە و نوکی کاتیتەرەکە دەتوانیت بەشیک لە شانەکانی دل دەربهینیت کە سەرچاوەی ناریکی لیدانی دلە.
• وەرچەرخانی دل: یەکیک لە بژاردەکانی چارەسەر بو هەندیک حالەتی ناریکی لیدانی دل بریتییە لە وەرچەرخانی دل، کە لە ژیر دەرمانی ئارامکەرەوە ئەنجام دەدریت. لەم شیوازەدا تەزووی کارەبا دەگەیەنریتە دلی نەخوشەکە کە دەتوانیت ئەو ریتمە نائاساییەی دل کە بەرهەم دیت ئاسایی بکاتەوە.
• ئامیری پەیسمەیکەری دەستکرد: لەو حالەتانەی کە دل بە تەواوی گیراوە، دەتوانریت ئامیری پەیسمەیکەر بەکاربهینریت. پەیسمەیکەر ئامیریکی بچووکە کە لە ژیر پیست و لە بەشی سەرەوەی سنگ دادەنریت. ئامیری پەیسمەیکەر دل هان دەدات بو پاراستنی ریتمە ئاساییەکەی.
• ئامیری چینراوی پەیسمەیکەر: ئامیریکی بچووکە کە لە ژیر پیستی بەشی سەرەوەی سنگدا دادەنریت، هاوشیوەی پەیسمەیکەر. ئەم ئامیرە چاودیری لیدانی دلت دەکات و ئەگەر گورانکاری لە ریتمە ئاساییەکەیدا دەستنیشان بکات، دەتوانیت ریتمە نائاساییەکەی دل بوەستینیت بە ناردنی تەزووی کارەبا بو دل.
چارەسەری ناریکی لیدانی دل بە بەستن چونە؟
کرایوئەبلاسیون ریکاریکە بو لەکارخستنی فوکوسی ناریکی لیدانی دل کە دەبیتە هوی سیگنالی درو بو دل و تیکدانی ریتم ئاسایی دل. کرایوئەبلاسیون چارەسەریکی گونجاوە بو لەرزین لە دەمارەکان کاتیک دەرمان و چارەسەرەکانی تر دلیان نەگەراندووەتەوە بو ریتمە ئاساییەکەی. لە نەشتەرگەری بەستوودا، بالونە تەنک و نەرمەکان کە بە کاتیتەری بالون ناسراون بو دیاریکردن و بەستنی شانەکانی دل بەکاردەهینرین. هەروەها هیزی سەرما بەکاردەهینیت بو لەکارخستنی خانەکانی دل کە دەبنە هوی ناریکی لیدانی دل.
پزیشک بالونەکان دەخاتە ناو بورییەکی خوینەوە، بەزوری لە بەشی سەرەوەی قاچ یان ران و بوریەکان بەرەو دل رینمایی دەکات، بە بەکارهینانی تەکنیکە پیشکەوتووەکانی وینەگرتن بو رینماییکردن. کاتیک بالونەکان دەگەنە ئەو بەشەی دل کە بەرووی خوینهینەری سییەکان دەکریتەوە، پزیشک سەرمای توند لە ریگەی بالونەکانەوە راستەوخو ئاراستەی بریکی کەم لە شانەکانی دل دەکات کە دەبیتە هوی سیگنالی کارەبایی ناریک بو کوشتنی ناوەندەکانی ناریکی لیدانی دل. پاشان دل دەگەریتەوە بو دوخی سەرەتایی خوی. ئەم نەشتەرگەرییە پیویستی بە بیهوشکردنی قوول نییە، و نەخوشەکە دەرمانی دژە خروشینەری لیدەدریت بو ئەوەی لە کاتی نەشتەرگەریدا هیچ مەینیک دروست نەبیت.
سوپاس بو سەرنجدانتان، بەکارهینەرانی ئازیز، مالپەری دکتورەکە عەلیرەزا قوربانی شەریف، پزیشکی دل لە تاران