استرس بر زندگی افراد به طرق مختلفی تاثیر می‌گذارد، جدا از تاثیراتی که در حالات روحی و روانی هر فردی می‌تواند داشته باشد ممکن است به صورت عوارض جسمی نیز در بدن نمایان شود. یکی از عوارض قابل توجه جسمانی که به واسطه استرس بر بدن ما وارد می‌شود تاثیر آن بر سلامت قلب می‌باشد. تاثیر استرس بر سلامت قلب به صورت آریتمی‌های قلبی یا تپش قلب نمود پیدا نماید که در ادامه این مقاله درباره آن صحبت خواهیم کرد.
خطرات استرس بر قلب
وقتی تحت استرس قرار می‌گیریم، بدن هورمون‌هایی مانند آدرنالین و کورتیزول ترشح می‌کند که باعث افزایش ضربان قلب، بالا رفتن فشار خون و تنگی عروق خونی می‌شود. استرس مزمن و طولانی‌مدت می‌تواند به دیواره شریان‌ها آسیب برساند، منجر به التهاب شود و خطر لخته شدن خون را افزایش دهد. در نهایت همه این موارد می‌تواند به بروز حمله قلبی، سکته مغزی و سایر بیماری‌های قلبی عروقی منجر شوند. همچنین در موارد شدیدتر استرس می‌تواند باعث آریتمی و تشدید علائم در افرادی که سابقه بیماری قلبی دارند، شود.
آریتمی قلب و استرس
عوارض جسمانی ناشی از استرس
همان طور که اشاره شد استرس نه تنها بر سلامت روح ما تاثیر می‌گذارد، بلکه از لحاظ جسمانی نیز می‌تواند اثرات منفی بر جای بگذارد، در واقع استرس موجب ترشح هورمون‌هایی در مغز می‌شود که اثرات آن به صورت عوارض جسمانی در بدن پدیدار می‌شود، بیشتر این تظاهرات بالینی بر قلب می‌باشد، برخی از این تاثیرات عبارتند از:
- افزایش ضربان قلب
- افزایش فشار خون
- ترشح کاتکول آمین‌ها (هورمون‌های استرس مانند اپی نفرین) از غدد فوق کلیوی
- کاهش اکسیژن رسانی به بدن
تمام موارد ذکر شده می‌تواند برای قلب خطرناک باشد و منجر به حمله‌ی قلبی، مرگ ناگهانی، نارسایی قلبی و آریتمی قلبی شود. گاهی اوقات افزایش استرس منجر به بروز علائم قلبی در افرادی می‌شود که هیچ گونه سابقه بیماری قلبی نداشته‌اند و در مواقعی نیز موجب بدتر شدن علائم در افرادی می‌شود که دچار بیماری‌های قلبی مانند: نارسایی قلبی، بیماری عروق کرونر قلب و آریتمی‌های شناخته شده هستند.
اثرات استرس بر قلب
همان طور که اشاره شد، استرس و تنش های عصبی برای طولانی مدت می تواند سلامت کلی بدن به ویژه قلب را به خطر بیاندازد. به طورکلی، بیماری‌های قلبی که به واسطه استرس ایجاد می‌شود، عبارتند از:
- تاکی کاردی بطنی
- فیبریلاسیون بطنی
- فیبریلاسیون دهلیزی
- افزایش ریتم‌های غیرطبیعی
- اسپاسم عروق کرونر قلب که منجر به ایسکمی قلبی می‌شود.
آریتمی قلبی و استرس
هرگونه ضربان نامنظم قلب تحت عنوان آریتمی شناخته می‌شود، آریتمی معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که سیگنال‌های الکتریکی هماهنگ کننده در قلب به درستی کار نمی‌کنند. سیگنال‌های معیوب می‌تواند منجر به ضربان خیلی سریع (تاکیکاردی) یا ضربان خیلی کند (برادیکاردی) و یا ضربان نامنظم شود. یکی از دلایل شایع تپش قلب و ضربان نامنظم استرس های پی در پی است. علائم قلبی که به دنبال استرس ممکن است ایجاد شود، عبارتند از:
- تپش قلب (شدت ضربه‌ها شدید می‌شود و فرد می‌تواند هر ضربه‌ی قلب را حس کند)
- افزایش ضربان قلب
- احساس درد و فشرده شدن در ناحیه قلب
✍️ بیشتر بخوانید: فشار خون بالا و آریتمی قلب
اهمیت کنترل استرس در بیماران قلبی
کنترل استرس در جهت سلامت روانی افراد برای تمام افراد ضروری می‌باشد اما افرادی که دچار مشکلات قلبی هستند باید در مدیریت استرس خود بیشتر دقت داشته باشند. افرادی که دچار مشکلات قلبی هستند زمانی که تحت فشار و استرس قرار می‌گیرند ممکن است علائم بیماری آن‌ها بدتر شود بنابراین راهکارهایی جهت کاهش استرس می‌تواند بر سلامت قلب افراد بسیار موثر باشد.
علائم آریتمی قلبی ناشی از استرس و سایر مشکلات روحی
بر اساس تحقیقات علمی، بالا بودن استرس در افرادی که دچار آریتمی قلبی هستند ممکن است علائم را بدتر کند یا اینکه باعث بروز علائم پنهان شود، بنابراین توصیه می‌شود این گروه از افراد توجه ویژه‌ای به شرایط روحی خود داشته باشند. بیماری‌هایی مانند افسردگی و اختلال اضطراب نیز می‌تواند با افزایش استرس ارتباط داشته باشد بنابراین به همان میزانی که داشتن یک رژیم غذایی سالم، کنترل فشار خون و ورزش برای سلامت قلب شما اهمیت دارد توجه به سلامت روان نیز اهمیت بالایی دارد.
راه‌های کنترل استرس جهت محافظت از قلب
همانطور که تا اینجا فهمیدید استرس یکی از عوامل مهم تهدید کننده سلامت قلب است که می‌تواند منجر به مشکلاتی نظیر آریتمی قلبی شود. اگرچه حذف کامل استرس ناممکن است، اما با اتخاذ راهکارهایی می‌توان آن را کنترل و از قلب محافظت کرد. همچنین به یاد داشته باشید که استرس جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی است، اما با رعایت این نکات می‌توانید آن را مدیریت کرده و از سلامت قلب خود محافظت کنید:
۱- داشتن تغذیه سالم
رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و چربی‌های سالم، در کنار پرهیز از غذاهای فرآوری‌شده، چربی‌های حیوانی و شکر، به بهبود سلامت روانی و کاهش استرس کمک می‌کند.
۲- ورزش منظم
فعالیت بدنی باعث ترشح اندورفین می‌شود که به کاهش استرس، بهبود خلق و خو و شادابی کمک می‌کند. ورزش هم از نظر جسمی و هم روانی برای سلامت قلب مفید است. همیشه قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید، به خصوص اگر بیماری قلبی دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
۳- استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش
تمریناتی مانند یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق، گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش، مطالعه یا دعا کردن می‌توانند به کاهش سطح استرس کمک کنند. تمرکز بر جنبه‌های مثبت زندگی و رها کردن ذهن نیز موثر است.
۴- برقراری ارتباطات عاطفی قوی
حفظ و تقویت روابط با خانواده و دوستان و دریافت حمایت عاطفی از سوی آن‌ها، نقش مهمی در کاهش استرس ایفا می‌کند.
۵- مدیریت موقعیت‌های استرس‌زا
سعی کنید تا حد امکان از موقعیت‌هایی که به شدت باعث استرس شما می‌شوند، دوری کنید یا روش‌های مقابله با آن‌ها را بیاموزید.
۶- پرهیز از مصرف دخانیات و الکل
سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد الکل به سلامت قلب آسیب می‌رساند و می‌تواند استرس را تشدید کند.
۷- داشتن خواب کافی و با کیفیت
کمبود خواب می‌تواند سطح استرس را افزایش دهد و بر سلامت قلب تاثیر منفی بگذارد. سعی کنید ۷ تا ۹ ساعت خواب با کیفیت در شبانه‌روز داشته باشید.
۸- مراجعه منظم به پزشک
اگر دچار بیماری قلبی هستید، مصرف منظم داروهای تجویز شده و پیگیری‌های پزشکی ضروری است. در صورت بروز تپش قلب یا ناراحتی قفسه سینه در شرایط استرس‌زا، فوراً به اورژانس مراجعه کنید.
آریتمی قلبی ناشی از استرس قابل درمان است؟
تجربه درمان های موفق بسیار در کلینیک آریتمی دکتر علیرضا قربانی شریف ثابت کرده این که آریتمی قلبی ناشی از استرس اغلب قابل کنترل و درمان است. اگرچه استرس به خودی خود می‌تواند باعث نامنظمی‌های موقتی در ضربان قلب شود، اما با مدیریت صحیح استرس و در صورت لزوم، مداخلات پزشکی می‌توان این نوع آریتمی‌ها را بهبود بخشید.
📞 برای مشاوره و رزرو نوبت معاینه با شماره ۰۲۱۸۸۸۸۶۲۶۹ تماس بگیرید 📞
راهکارهایی مانند تغییر سبک زندگی شامل رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و خواب کافی، تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند یوگا و مدیتیشن و حمایت اجتماعی نقش مهمی در کاهش سطح استرس و در نتیجه کنترل آریتمی دارند. در مواردی که آریتمی شدیدتر یا مزمن باشد، پزشک داروهای ضد آریتمی یا سایر روش‌های درمانی تخصصی‌تر را تجویز خواهد کرد. مهم است که هرگونه علائم آریتمی قلبی، حتی اگر به نظر می‌رسد ناشی از استرس باشد، توسط پزشک بررسی شود تا علت اصلی آن تشخیص داده شده و بهترین روش درمانی انتخاب گردد.
*~ سوالات متداول درباره آریتمی قلبی و استرس ~*
تپش قلب ناشی از استرس با کاهش استرس برطرف می‌شود، اما اگر تپش‌ها شدید، مکرر، همراه با درد قفسه سینه، تنگی نفس یا غش باشند، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
اگر تپش قلب شما مکرر، شدید، همراه با علائم دیگری مانند سرگیجه، تنگی نفس، درد قفسه سینه یا غش است، یا اگر سابقه بیماری قلبی دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.
در بسیاری از موارد، مدیریت استرس و تغییر سبک زندگی برای کنترل آریتمی‌های ناشی از استرس کافی است. اما در صورت شدت یا تداوم آریتمی، پزشک ممکن است داروهای خاصی را تجویز کند.
ورزش‌های هوازی ملایم تا متوسط مانند پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری و یوگا به کاهش استرس و تقویت قلب کمک می‌کنند. قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید، بخصوص اگر بیماری قلبی دارید، با پزشک مشورت کنید.