آریتمی قلبی در کودکان اصطلاحی است که برای گروهی از اختلالات ضربان قلب مانند ضربان قلب کندتر و یا تندتر از محدوده‌ی طبیعی و یا هرگونه بی‌نظمی در ضربان قلب کودک به کار برده میشود. به طور کلی آریتمی قلبی در کودکان شامل چندین سطح بیماری مختلف میشود که برخی از آنها علائم خفیف و تعدادی نیز با علائم جدی و شدید همراه است. در ادامه‌ی این مقاله از سایت دکتر قربانی شریف توضیحات بیشتری در مورد انواع آریتمی‌های قلبی در کودکان، علت، تشخیص و درمان آن ارائه کرده ایم.
علت آریتمی قلبی در کودکان چیست؟
علت اصلی آریتمی قلبی در کودکان ناشناخته است با این وجود تعدادی از عوامل شناخته شده که در آریتمی قلبی کودکان نقش دارند عبارتند از:
- بیماری های قلبی مادرزادی که از ابتدای تولد وجود دارد.
- عوامل ژنتیکی که منجر به بیماری‌های ارثی میشود.
- عفونت
- اختلال در تعادل مواد شیمیایی در خون
- واکنش طبیعی بدن هنگام فعالیت‌های بدنی شدید، تب و یا حالات هیجانی
- تغییراتی در ساختار قلب
- برخی ناهنجاری‌ها در هدایت الکتریکی قلب
محدوده ضربان قلب طبیعی کودک
ضربان قلب کودک با توجه به اینکه او در هر حال فعالیت است، خوابیده و یا بدون تحرک است می‌تواند متفاوت باشد. همچنین ضربان قلب کودکان در سنین مختلف با یکدیگر متفاوت است. محدوده ضربان قلب طبیعی با توجه به سن کودک بدین صورت است:
- نوزاد (تا ۱۲ ماهگی): ۱۰۰ تا ۱۶۰ ضربه در دقیقه
- کودک بین ۱ تا ۳ سال: ۹۰ تا ۱۵۰ ضربه در دقیقه
- کودک ۳ تا ۵ سال: ۸۰ تا ۱۴۰ ضربه در دقیقه
- نوجوان بین ۱۲ تا ۱۸ سال: ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه
علائم آریتمی قلبی یا ضربان قلب نامنظم در کودکان
آریتمی قلبی در برخی از کودکان ممکن است هیچ گونه علامتی نداشته باشد اما تعدادی از کودکان نیز آریتمی قلبی را با این علائم نشان می‌دهند:
- احساس ضعف و خستگی
- تپش قلب شدید
- پایین آمدن فشار خون
- سرگیجه داشتن
- غش
- غذا نخوردن و یا کاهش اشتها
همچنین علائم آریتمی قلبی ممکن است با علائم سایر بیماری‌ها تداخل داشته و یکسان باشد به همین دلیل لازم است تشخیص دقیق توسط پزشک متخصص قلب صورت بگیرد.
انواع آریتمی قلبی در کودکان
- سندرم QT طولانی که در اغلب موارد ارثی است.
- انقباضات زودرس که موجب ضربان غیرطبیعی قلب میشود.
- تاکی‌کاردی یا ضربان قلب سریع که در کودکان به دو نوع تاکی‌کاردی سینوسی و تاکی‌کاردی فوق بطنی تقسیم میشود.
- سندرم ولف پارکینسون وایت (WPW)؛ اختلالی که باعث ارسال سیگنال‌های غیرطبیعی بین دهلیزها و بطن‌ها میشود.
- تاکی‌کاردی بطنی که در آن ضربان سریع قلب از بطن‌ها آغاز میشود.
- برادی‌کاردی یا کاهش ضربان قلب در کودکان که اختلالی نادر است.
- سندرم سینوس بیمار در کودکان به دلیل اختلال در ارسال سیگنال‌های الکتریکی ایجاد شده و باعث میشود ضربان قلب کودک افزایش و یا کاهش داشته باشد.
- بلوک قلبی کامل که در آن سیگنال‌ها الکتریکی قلب به طور طبیعی به دهلیزها و بطن‌ها نمی‌رسد.
راهکارهای تشخیص آریتمی قلبی در کودکان
در ابتدا سوابق بیماری‌های قلبی توسط متخصص قلب در خانواده بررسی میشود و علائم کودک مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. سپس معاینه‌ی بالینی انجام میشود. در صورت نیاز، کودک به متخصص آریتمی قلبی کودکان ارجاع داده میشود. در اغلب موارد متخصص قلب پس از معاینات لازم اولیه ممکن است آزمایش‌های زیر را تجویز نماید:
- الکتروکاردیوگرام
- تست ورزش
- مانیتورینگ هولتر
- مطالعه الکتروفیزیولوژیک
- اکوکاردیوگرافی
روش‌های درمان آریتمی قلبی در کودکان
به طور کلی کودکان مبتلا به آریتمی قلبی در صورتی که تحت درمان قرار داشته باشند می‌توانند زندگی طبیعی داشته باشند. با این وجود کودکان و والدین آنها باید با علائم بیماری آشنا باشند، داروها را به صورت مرتب مصرف کنند و در شرایط اورژانسی به صورت فوری به بیمارستان مراجعه نمایند. با توجه به نوع آریتمی قلبی در کودکان، درمان‌های متفاوتی مورد نیاز است. درمان‌های معمول عبارتند از:
۱- تجویز دارو
برای بهبود علائم آریتمی بعد از معاینه کامل و دقیق از سمت متخصص داروهایی تجویز خواهد شد.
۲- ابلیشن قلبی
در روش ابلیشن قلب بافت‌هایی که موجب ایجاد سیگنال‌های غیرطبیعی می‌شوند از بین می‌‌روند.
۳- استفاده از ضربان ساز مصنوعی
برای ایجاد تپش قلب منظم به کار برده میشود.
۴- جراحی
جهت اصلاح مشکلات ساختاری و یا سایر مشکلاتی که باعث ایجاد ضربان قلب غیرطبیعی می‌شوند در برخی موارد نیاز به جراحی خواهد بود.
عوامل خطر آریتمی قلبی در کودکان
- اگر آریتمی قلبی در خانواده به صورت ارثی وجود داشته باشد، احتمال اینکه کودک نیز به انواع آریتمی‌های قلبی مبتلا باشد افزایش پیدا می‌کند.
- برخی از مشکلات ساختاری قلب که به صورت مادرزادی و در حین دوران بارداری ایجاد شده است می‌تواند منجر به بروز آریتمی قلبی در کودک شود.
- الکترولیت‌ها به مواد معدنی گفته میشود که برای حفظ ضربان قلب منظم و طبیعی، ضروری است. اگر الکترولیت‌ها از تعادل خارج شوند، آریتمی به وجود می‌آید.
*~ سوالات متداول درباره آریتمی قلبی در کودکان ~*
برخلاف اینکه آریتمی قلبی یک مشکل شایع در بزرگسالان است، در کودکان شیوع بالایی ندارد. تنها ۵ درصد از موارد بستری شدن کودکان در بیمارستان به دلیل آریتمی قلبی است.
علائم آریتمی قلبی در نوزادان با علائمی که در کودکان دیده میشود متفاوت است، علائمی شایع آریتمی قلبی در نوزادان (کمتر از ۱ سال) عبارت است از تغییر رنگ پوست به آبی و یا خاکستری، تنفس سریع، مشکل هنگام شیر خوردن و بی قراری بی دلیل.
اگر برای کودک شما تشخیص آریتمی قلبی داده شده است در صورتی که علائمی نظیر سرگیجه، احساس ضعف و ضربان قلب خیلی سریع را داشت باید به صورت فوری به اورژانس یک مرکز درمانی مجهز مراجعه نمایید.