پایین آوردن سریع ضربان قلب در موقعیت‌های استرس‌زا، حملات پانیک و حتی پس از فعالیت‌های ورزشی شدید، به شما آرامش و کنترل دوباره بر بدن‌تان را هدیه می دهد تا از آسیب های جدی تر جلوگیری شود. ضربان قلب بالا، اگرچه در برخی موارد طبیعی و مفید است، اما تداوم آن نشانه‌ای از مشکلات جدی سلامتی بوده و عوارض گوناگون به همراه خواهد داشت. پس لازم است راهکارهای سریع و کاربردی برای پایین آمدن ضربان قلب در شرایط اضطراری و همچنین راهکارهای درازمدت برای کنترل و مدیریت آن را که موضوع بحث ما در این مقاله است، را به درستی بشناسید.
با تپش قلب یهویی چه کنیم؟
تپش قلب یهویی، تجربه‌ای ناخوشایند و گاهی ترسناک است که می‌تواند از یک احساس خفیف لرزش در سینه تا ضربان قلب شدید و نامنظم متفاوت باشد. در صورتی که با تپش قلب یهویی مواجه شدید، اولین قدم حفظ آرامش است. سعی کنید نفس‌های عمیق و آرام بکشید و روی تنفس خود تمرکز کنید.
تکنیک تنفس جعبه‌ای (Box Breathing) به این صورت که دم به مدت ۴ ثانیه و نگه داشتن نفس به مدت ۴ ثانیه تکرار شود، نیز می تواند موثر باشد. در قدم بعد باید علت احتمالی تپش قلب را شناسایی کنید. آیا در شرایط استرس‌زا قرار دارید؟ آیا کافئین یا الکل مصرف کرده‌اید؟ آیا دارویی مصرف می‌کنید که می‌تواند باعث تپش قلب شود؟ شناسایی علت می‌تواند به شما در مدیریت بهتر وضعیت کمک کند. اگر تپش قلب با درد سینه، تنگی نفس شدید، سرگیجه یا غش همراه بود، فورا با اورژانس تماس بگیرید، زیرا این علائم می‌توانند نشانه‌ای از یک وضعیت جدی‌تر باشند.
✍️ بیشتر بخوانید: ضربان قلب نرمال در سنین مختلف
عوامل خطر بالا بودن ضربان قلب
نشانه‌های اولیه بالا بودن ضربان قلب می‌توانند شامل تپش قلب، احساس ضربان قلب در سینه، گردن یا گلو، سرگیجه، تنگی نفس، درد سینه، غش و احساس ضعف و خستگی باشند. در برخی موارد حتی، تاکی‌کاردی بدون علامت است و فقط در طول معاینه پزشکی تشخیص داده می‌شود. مولفه‌های اصلی در افزایش ضربان قلب شامل موارد زیر است که باید نسبت به آن ها هشیار باشید:
- تاثیر کافئین بر ضربان قلب
- نیکوتین
- الکل
- کم‌خونی
- کم‌آبی بدن
- اختلالات تیروئید
- بیماری‌های قلبی مانند نارسایی قلبی و بیماری عروق کرونر
- فشار خون بالا
- سنکوپ مشورب
- آپنه خواب
- مصرف برخی داروها
- استرس
- اضطراب شدید
- اختلالات الکترولیتی
- وجود بعضی از نشانه های عفونت در بدن
راهکارهای پایین آوردن سریع ضربان قلب بالا
مواجهه با ضربان قلب بالا می‌تواند نگران‌کننده باشد، اما خوشبختانه روش‌های موثری برای پایین آوردن سریع آن وجود دارد که در ادامه به آنها پرداخته ایم. فقط توجه کنید که خودسرانه هیچ کاری کنید و حتما وضعیت خود را برای متخصص قلب شرح دهید؛
↲ مانور واگ
یکی از تکنیک‌های ساده و قدرتمند، مانور واگ است. این مانور با تحریک عصب واگ، که مسئول تنظیم ضربان قلب است، به کاهش سریع ضربان قلب کمک می‌کند. چندین روش برای انجام مانور واگ وجود دارد، از جمله:
- سرفه کردن
- حبس نفس
- زور زدن (مانند زمانی که می‌خواهید اجابت مزاج کنید)
- قرار دادن صورت در آب سرد
↲ تنفس عمیق و آهسته
روش دیگر پایین آوردن سریع ضربان قلب، تنفس عمیق و آهسته است. با تمرکز بر دم و بازدم عمیق و آهسته ( دم به مدت ۵ ثانیه و بازدم به مدت ۷ ثانیه)، می‌توانید سیستم عصبی پاراسمپاتیک را فعال کنید و ضربان قلب خود را کاهش دهید.
↲ ورزش های آرامبخش
مدیتیشن و یوگا نیز به عنوان روش‌های موثر در کاهش استرس و در نتیجه کاهش ضربان قلب شناخته می‌شوند. نوشیدن آب سرد نیز می‌تواند با تحریک عصب واگ به کاهش ضربان قلب کمک کند. دراز کشیدن و استراحت کردن در یک محیط آرام و خنک نیز می‌تواند در کاهش ضربان قلب موثر باشد.
↲ پایین آوردن ضربان قلب طب سنتی
طب سنتی، گنجینه‌ای از راهکارهای طبیعی و ارزشمند برای بهبود سلامتی و درمان بیماری‌ها ارائه می‌دهد. در زمینه پایین آوردن سریع ضربان قلب نیز، طب سنتی راهکارهای موثری را پیشنهاد می‌کند. یکی از مهم‌ترین این راهکارها، تاکید بر اصلاح سبک زندگی است.
رژیم غذایی متعادل و سرشار از، میوه‌ها، سبزیجات، غلات سبوس‌دار به همراه پرهیز از مصرف غذاهای چرب و فراوری شده و کاهش مصرف کافئین و الکل نقش مهمی در تنظیم ضربان قلب دارند. در طب سنتی، از برخی گیاهان دارویی نیز برای کاهش ضربان قلب استفاده می‌شود. گیاهانی چون گل گاوزبان، بادرنجبویه، سنبل‌الطیب و به‌لیمو به دلیل خواص آرامبخش و ضد استرس، می‌توانند در تنظیم ضربان قلب موثر باشند.
↲ درمان ضربان قلب پایین در منزل
با انجام منظم حرکات یوگا و تکنیک‌های مدیتیشن، می‌توانید به آرامش درونی دست یابید و قلب خود را تقویت کنید. یوگا با ترکیب حرکات کششی، تنفسی و تمرکز، به تقویت سیستم عصبی پاراسمپاتیک کمک می‌کند که مسئول کاهش ضربان قلب است. برخی از آساناهای (حالت‌ها) یوگا عبارت‌اند از:
- شیرشاسانا (حالت کودک)
- سرسو آسانا (حالت شمع)
- آناندا سانا (حالت شادی) برای آرامش قلب و کاهش استرس
علاوه بر این، تمرینات پرانایاما (تنفس‌های یوگا) مانند آنولوم ویلوم (تنفس متناوب) و بهرامری (تنفس زنبور عسل) برای تنظیم ضربان قلب و بهبود عملکرد قلب نقش مهمی ایفا می‌کنند. مدیتیشن با تمرکز بر تنفس و آگاهی از لحظه حال، به کاهش فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک (مسئول افزایش ضربان قلب) کمک می‌کند. با تمرین مداوم مدیتیشن، می‌توانید به آرامش عمیقی دست یافته و ضربان قلب خود را تنظیم کنید.
برای تپش قلب چه بخوریم؟
برخی مواد غذایی می‌توانند به تنظیم ضربان قلب و کاهش تپش قلب کمک کنند. منیزیم یک ماده معدنی اساسی برای سلامت قلب است و کمبود آن می‌تواند باعث تپش قلب شود. مواد غذایی غنی از منیزیم شامل اسفناج، بادام، آووکادو، لوبیا چیتی و شکلات تلخ هستند.
پتاسیم نیز نقش مهمی در تنظیم ضربان قلب دارد، موز، سیب‌زمینی، اسفناج، لوبیا سفید و ماست منابع خوبی از پتاسیم هستند. اسیدهای چرب امگا۳ نیز با کاهش التهاب و بهبود عملکرد قلب، می‌توانند به کاهش تپش قلب کمک کنند. ماهی‌های چرب مانند سالمون و تن، گردو، دانه چیا و کتان منابع غنی از امگا ۳ هستند. همچنین، مصرف مکمل کوآنزیم Q10 نیز می‌تواند برای برخی افراد مفید باشد.
↲ داروی پایین آوردن ضربان قلب
داروی پایین آوردن ضربان قلب یکی دیگر از مواردی است که مصرف آن بسیار موثر خواهد بود. داروهای مختلفی برای پایین آوردن سریع ضربان قلب بالا وجود دارند، اما انتخاب و تجویز آنها منحصرا بر عهده متخصص قلب و آریتمی قلبی است و هرگز نباید خودسرانه مصرف شوند. بتابلوکرها مانند متوپرولول و آتنولول با مسدود کردن اثرات هورمون‌های استرس مانند آدرنالین، ضربان قلب را کاهش می‌دهند و برای درمان انواع آریتمی قلبی تجویز می شوند.
مسدود کننده‌های کانال کلسیم مانند دیلتیازم و وراپامیل با کاهش ورود کلسیم به سلول‌های قلبی، انقباضات قلب را کاهش می‌دهند و در مواردی چون تاکی‌کاردی سوپراونتریکولار و کنترل سرعت بطنی در فیبریلاسیون دهلیزی ضربان قلب را تنظیم می‌کنند.
ترفندهای پیشگیرانه بالا رفتن ضربان قلب
حفظ وزن سالم و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون بالا و تیروئید در پیشگیری از افزایش ضربان قلب تاثیر بسیاری دارند. در سالمندان، استفاده از ابزارهای کنترلی مانند ساعت‌های هوشمند با قابلیت پایش مداوم ضربان قلب و ECG می‌تواند بسیار مفید باشد.
این ابزارها با ثبت و آنالیز ۲۴ ساعته ضربان قلب، به شناسایی و پیشگیری از اختلالات ریتم قلب کمک و امکان اشتراک‌گذاری داده‌ها با پزشک را فراهم می‌کنند. همچنین، معاینات منظم پزشکی و انجام نوار قلب (ECG) به‌ویژه در سالمندان، برای تشخیص به موقع و پیشگیری از عوارض احتمالی توصیه می‌شود.
قبل از اینکه دیر شود، تپش قلب را جدی بگیرید…
پایین آوردن سریع ضربان قلب نیازمند رویکردی جامع است. گرچه تکنیک‌های تنفس عمیق، مدیریت استرس و تنظیم رژیم غذایی می‌توانند در بسیاری از موارد موثر باشند. اما در صورتی که تپش قلب به طور مکرر و شدید رخ دهد، حتما با پزشک خود مشورت کنید. به یاد داشته باشید که قلب سالم، کلید زندگی سالم است. با اتخاذ سبک زندگی سالم، شامل تغذیه مناسب، ورزش منظم و مدیریت استرس، می‌توانید ضربان قلب خود را در حالت مناسب نگه دارید و از زندگی پر انرژی لذت ببرید.
*~ سوالات متداول درباره پایین آوردن ضربان قلب ~*
بله، تنفس عمیق و آرام به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند و می‌تواند ضربان قلب را به سرعت کاهش دهد.
بله، نوشیدن آب سرد می‌تواند برای کاهش ضربان قلب موثر باشد.
خواب کافی و باکیفیت می‌تواند تا حد زیادی آرامش را به بدن شما هدیه داده و به کاهش ضربان قلب و جلوگیری از افزایش یهویی آن کمک کند.