تشخیص دقیق آریتمی قلبی، کلید اصلی در مدیریت و درمان این اختلالات است. به همین دلیل، مجموعه‌ای از تست‌های تشخیصی برای شناسایی نوع، علت و شدت آریتمی‌ها طراحی شده‌اند. این تست‌ها شامل روش‌های غیرتهاجمی مانند الکتروکاردیوگرام و تست ورزش، و روش‌های تهاجمی مانند مطالعه الکتروفیزیولوژی می‌شوند که هر کدام اطلاعات ارزشمندی در مورد عملکرد الکتریکی و ساختار قلب ارائه می‌دهند. انتخاب تست مناسب، بر اساس علائم بیمار و تشخیص پزشک متخصص قلب انجام میشود.
آریتمی قلبی چند نوع دارد؟
به بیان ساده، آریتمی قلبی را می‌توان به چهار نوع اصلی تقسیم کرد که برخی از آن ها بسیار خطرناک بوده و فرد را در معرض خطر سکته قلبی و ایست قلبی قرار دهند. بنابراین، تشخیص و درمان به موقع آریتمی‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
- ضربان قلب کند (برادی‌کاردی): در این حالت، ضربان قلب از حد طبیعی پایین‌تر است.
- ضربان قلب تند (تاکی‌کاردی): در این حالت، ضربان قلب از حد طبیعی بالاتر است.
- ضربان قلب نامنظم: این نوع آریتمی با بی‌نظمی در ریتم قلب مشخص میشود و اغلب با احساس لرزش در قفسه سینه یا تپش قلب همراه است.
- ضربان زودرس: این نوع آریتمی ناشی از انقباض زودرس قلب است.
انواع تست های آریتمی قلبی
آریتمی‌های قلبی، یا همان بی‌نظمی‌های ضربان قلب، میتوانند طیف وسیعی از مشکلات را ایجاد کنند، از تپش قلب‌های ساده گرفته تا خطرات جدی‌تر. تشخیص دقیق نوع و علت آریتمی، گامی اساسی در انتخاب روش درمانی مناسب است. به همین منظور، پزشکان از مجموعه‌ای از تست‌های تشخیصی استفاده می‌کنند که هر کدام اطلاعات خاصی را در مورد عملکرد الکتریکی و ساختار قلب ارائه می‌دهند. در ادامه به معرفی ۱۰ تست تشخیصی این عارضه می‌پردازیم:
۱- الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG)
الکتروکاردیوگرام با نوارقلب یک آزمایش غیر تهاجمی است که در آن الکترود ها روی پوست قرار میگیرند و فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. الکتروکاردیوگرام میتواند بسیاری از انواع آریتمی‌ها را به سرعت شناسایی کند.
تشخیص آریتمی با اکوکاردیوگرافی
۲- مانیتور هولتر
در هولتر مانیتورینگ یک دستگاه ECG قابل حمل که به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت (یا بیشتر) برای ثبت مداوم فعالیت قلب پوشیده میشود. برای تشخیص آریتمی‌هایی که به صورت متناوب رخ می‌دهند، مفید است.
۳- دستگاه ثبت رویداد
یک دستگاه ECG قابل حمل دیگر، که برای هفته‌ها یا ماه‌ها پوشیده میشود. بیماران هنگام تجربه علائم، دستگاه را فعال می‌کنند و این تکنیک برای ثبت آریتمی‌های نادر، مفید است.
۴- اکوکاردیوگرام
در اکوکاردیوگرافی قلب از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از قلب استفاده می‌کند تا ساختار و عملکرد قلب را ارزیابی می‌کند و بتوانند شرایط زمینه‌ای قلب را که ممکن است در آریتمی‌ها نقش داشته باشند، شناسایی کنند.
۵- تست استرس
فعالیت قلب را در طول ورزش یا با دارویی که ورزش را شبیه‌سازی می‌کند، نظارت می‌کند. این تست به شناسایی آریتمی‌های ناشی از فعالیت بدنی کمک می‌کند.به طور معمول در این فرآیند که به تست ورزش هم معروف است، شما روی یک تردمیل راه می‌روید در حالی که پزشک یا تکنسین به دقت ضربان قلب، فشار خون و نوار قلب شما را زیر نظر دارد. مراحل انجام تست شامل مراحل زیر خواهد بود:
- الکترودهای کوچک و چسبنده‌ای روی قفسه سینه، بازوها و پاهای شما قرار میگیرند. این الکترودها فعالیت الکتریکی قلب شما را ثبت می‌کنند.
- یک بازوبند فشارسنج نیز روی بازوی شما بسته میشود تا فشار خون شما در طول تست اندازه‌گیری شود.
- در بعضی موارد برای بررسی وضعیت تنفس شما از یک ماسک متصل به لوله و دستگاه استفاده میشود.
- شما روی تردمیل شروع به راه رفتن می‌کنید و سرعت و شیب تردمیل به تدریج افزایش می‌یابد.
- در طول تست، ضربان قلب شما به طور مداوم روی یک نمایشگر نشان داده میشود.
- مدت زمان تست حدود ۱۵ دقیقه است، اما ممکن است بسته به شرایط شما تغییر کند.
- پزشک یا تکنسین به دقت علائم شما را زیر نظر دارد و در صورت بروز هرگونه علائمی مانند خستگی شدید، درد قفسه سینه یا سرگیجه، تست متوقف میشود.
تست ورزش به چه منظور انجام می شود؟
تست ورزش که برای ارزیابی عملکرد قلب و عروق در شرایط فعالیت بدنی انجام میشود، به ویژه برای تشخیص بیماری‌های عروق کرونر و بررسی آریتمی‌های قلبی ناشی از فعالیت فیزیکی کاربرد دارد. این تست، با ایجاد شرایطی مشابه استرس بر قلب، به پزشکان کمک می‌کند تا ناهنجاری‌های جریان خون و واکنش قلب به فعالیت را شناسایی کنند، به ویژه در افرادی که سابقه ناراحتی قلبی، درد قفسه سینه یا آریتمی دارند.
۶- مطالعه الکتروفیزیولوژیکی (EPS)
یک روش تهاجمی که در آن کاتترها وارد رگ‌های خونی شده و به قلب هدایت شده و به پزشکان اجازه می‌دهد تا فعالیت الکتریکی قلب را نقشه‌برداری کرده و منبع آریتمی‌ها را مشخص کنند.
۷- تست میز شیب یا تیلت
نحوه واکنش ضربان قلب و فشار خون به تغییرات وضعیت بدن را ارزیابی می‌کند که برای تشخیص غش (سنکوپ) مرتبط با آریتمی‌ها کاربرد گسترده‌ای دارد. این تست، با شبیه‌سازی تغییر وضعیت بدن از حالت خوابیده به ایستاده، به پزشکان کمک می‌کند تا واکنش‌های ضربان قلب و فشار خون فرد را در این شرایط ارزیابی کنند. در طول تست، ضربان قلب و فشار خون بیمار به طور مداوم ثبت و بررسی میشود تا واکنش‌های بدن به تغییر وضعیت به دقت ارزیابی شود.
تست تیلت چگونه باید انجام شود؟
تست تیلت یا تست تخت شیب‌دار، برای بررسی واکنش بدن به تغییر وضعیت از خوابیده به ایستاده انجام میشود. در این تست، بیمار روی تختی مخصوص قرار گرفته و ضربان قلب و فشار خون او به طور مداوم ثبت میشود. پس از مدتی استراحت، تخت به تدریج به حالت عمودی متمایل شده و واکنش‌های بدن بیمار به این تغییر وضعیت، به منظور تشخیص علت سنکوپ یا غش مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
۸- آزمایش خون
عدم تعادل الکترولیت یا مشکلات تیروئید را که میتواند در آریتمی‌ها نقش داشته باشد، بررسی می‌کند. همچنین میتواند برای بررسی سطح آنزیم های قلبی که میتواند نشانه آسیب قلبی باشد استفاده شود.
۹- MRI قلب یا سی تی اسکن
این تست های تصویر برداری میتوانند تصاویر دقیقی از قلب ارائه دهند، تا ناهنجاری های ساختاری را بررسی کنند.
۱۰- آزمایش ژنتیک
در برخی موارد، به ویژه هنگامی که سابقه خانوادگی آریتمی وجود دارد، آزمایش ژنتیک می تواند برای تعیین اینکه آیا یک جزء ژنتیکی وجود دارد یا خیر استفاده شود.
کنترل آریتمی با هولتر قلبی..
هولتر دستگاهی قابل حمل برای بررسی فعالیت قلب در طول روز می باشد و برای فردی که دچار آریتمی است تعبیه می شود. در حقیقت دستگاه هولتر نوار قلب فرد را در زمان های مختلف روز ثبت و در داخل حافظه دستگاه ذخیره می‌کند تا بعدا توسط متخصص بازخوانی و ارزیابی شود. بیمار می تواند همزمان که الکترودها یا همان سنسور‌های دستگاه به بدنش متصل هستند فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهد.
*~ سوالات متداول درباره تست های تشخیص آریتمی قلبی ~*
زمان مورد نیاز برای انجام تست تیلت برای بیماری که درگیر آریتمی، حدود یک ساعت است. البته این زمان متغیر است. بیمار برای انجام این تست حدود بیست دقیقه در حالت آماده سازی و استراحت قرار دارد. دو فاز دیگر در این تست، یعنی فاز اولیه و فاز تزریق دارو تقریبا بیست دقیقه طول می کشد.
بیماری که آریتمی دارد و باید تست تیلت بدهد از سه تا چهار ساعت قبل از انجام این تست باید حتما ناشتا باشد. زیرا امکان دارد در هنگام تست و تزریق دارو حالت تهوع پیدا کند.