آریتمی به ضربان نامنظم قلب گفته می شود که به انواع مختلفی تقسیم می شود که ممکن است منجر به ضربان خیلی سریع و یا ضربان خیلی کند قلب شود. در این مقاله قصد داریم توضیحات کاملی در زمینه آریتمیهای فوق بطنی به شما عزیزان ارائه دهیم با ما همراه باشید.
دلایل ریتم نامنظم (آریتمی) قلب
به طور کلی سلولهای ضربانساز، جریان الکتریکی را ازحفرههای بالایی (دهلیزها) قلب به حفرههای پایینی (بطنها) منتقل میکنند تا بتوانند خون را در بدن پمپاژ کنند. عوامل مختلفی وجود دارند که میتوانند بر این ریتم تاثیرگذار باشند.
زمانی که قلب سالم باشد جریان الکتریکی مسیرهای دقیق را در قلب دنبال میکنند و این سیگنالها باعث هماهنگی در عضلات قلبی میشود تا خون به داخل و خارج قلب پمپاژ شود. اگر در این مسیرها وقفهای ایجاد شود منجر به ضربان غیر طبیعی و آریتمی خواهد شد.
آریتمیهای فوق بطنی یا آریتمی دهلیزی
در برخی از افراد ریتم غیرطبیعی قلب ازحفرههای بالای قلب شروع میشود، در واقع جریان الکتریکی اولیه از مکانی غیر از گره سینوسی آغاز میشود یا مسیر غیرمعمول را دنبال میکند که در حالت عادی وجود ندارد. گاهی به صورت ضربانهای قلبی سریعی می تواند باشد که ممکن است به طور ناگهانی شروع و پایان یابند. در این حالت قلب به طور ناگهانی شروع به تپیدن میکند و ضربان قلب به بیش از ۱۵۰ ضربه در دقیقه و گاهی اوقات به بیش از 200 ضربه در دقیقه میرسد. این اختلال معمولاً چند دقیقه طول میکشد اما گاهی اوقات تا چند ساعت نیز ممکن است ادامه داشته باشد.
این نوع آریتمی قلبی با بعضی محرکها مانند مصرف کافئین، الکل، اضطراب، ورزش یا حرکات ناگهانی ممکن است ایجاد شود. اما گاهی اوقات مشکلات قلبی باعث ایجاد این بیماری میشود. در اکثر موارد آریتمیهای فوق بطنی خوش خیم هستند، یعنی باعث مرگ ناگهانی، حمله قلبی یا آسیب به قلب یا اینکه باعث کاهش طول عمر فرد نمیشود اما در موارد نادری نیز ممکن است اختلالات جدی را ایجاد کنند بنابراین در تمام موارد باید مورد بررسی و درمان قرار بگیرند.
علت آریتمیهای فوق بطنی
این اختلال به دلیل سیگنالهای الکتریکی معیوب در قلب به وجود می آید که باعث ایجاد ضربات زودهنگام میشود. گاهی اوقات در چند فرد از اعضاء یک خانواده ممکن است وجود داشته باشد بنابراین ممکن است ژنتیک در ایجاد آن نقش داشته باشد.
از دلایل آریتمی فوق بطنی میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- مصرف کافئین یا الکل زیاد
- سیگار کشیدن
- مصرف برخی داروها
- حمله قلبی
- بیماری دریچه میترال
- بیماری های ریوی
- استرس وفشارهای روحی روانی
- سبک زندگی ناسالم افراد نیز میتواند سبب ایجاد این بیماری باشد.
علائم آریتمی فوق بطنی
بعضی از افرادی که مبتلا به آریتمیهای فوق بطنی هستند ممکن است تا مدتها هیچ گونه علائمی نداشته باشند اما در برخی مواردی باعث ایجاد علائمی میشود که عبارتند از:
- سرگیجه یا احساس سبکی در سر
- احساس ضربان در گردن
- تنگی نفس
- عرق کردن
- درد قفسه سینه
- تپش قلب
- اضطراب
- غش، درد شدید در قفسه سینه و حالت تهوع نیز ممکن است گاهی اوقات پیش بیاید.
طبقه بندی آریتمی فوق بطنی
آریتمی فوق بطنی را میتوان بر اساس محل شروع (دهلیز یا گره دهلیزی-بطنی) و یا منظم بودن و غیرمنظم بودن آن تقسیم بندی کرد.
طبقه بندی آریتمیهای فوق بطنی بر اساس محل آغاز
- دهلیزی منظم (تاکیکاردی سینوسی، تاکیکاردی دهلیزی، فلوتر دهلیزی، تاکیکاردی سینوسی نابجا، تاکیکاردی چرخشی گره سینوسی)
- دهلیزی نامنظم (فیبریلاسیون دهلیزی، فلوتر دهلیزی، تاکیکاردی دهلیزی چند کانونی)
- دهلیزی منظم (تاکیکاردی چرخشی دهلیزی-بطنی AVRT، تاکیکاردی چرخشی گره AVNRT، تاکیکاردی جانکشنال خودکار)
شایعترین انواع آریتمی های فوق بطنی
در ادامه به توضیح شایعترین انواع آن میپردازیم:
تاکیکاردی چرخشی گره دهلیزی-بطنی ۱ AVNRT
این اختلال شایعترین علت تپش قلب بالا در بیمارانی است که ساختار قلب آنها طبیعی میباشد.
به صورت یک حمله رخ می دهد و ممکن است در اثر مصرف کافئین، الکل، آمفتامینها و دیگر محرکها رخ دهد.
این بیماری در زنان بیشتر روی میدهد (در زنان تقریباً ۳ برابر بیشتر از مردان اتفاق میافتد).
در هر سنی ممکن است ایجاد شود اما اغلب در سنین جوانی شروع میشود و ممکن است در افراد جوان و سالم هم مانند افرادی که بیماریهای مزمن قلبی دارند اتفاق بیفتد.
معمولاً با یک تپش سریع و منظم شروع میشود، سایر علائمی که ممکن است ایجاد کند شامل:
- سنکوپ به دلیل افت ناگهانی فشار خون
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- اضطراب
تاکیکاردی ایجاد شده بر اثر این اختلال باعث ۱۴۰ تا ۲۸۰ ضربان در دقیقه میشود. ممکن است خود به خود برطرف شود یا اینکه نیاز به تزریق دارو و در موارد خاص حتی نیاز ادامه داشته باشد. این اختلال، تهدید کننده زندگی نمیباشد و معمولاً بیماران قادر به تحمل شرایط ایجاد شده میباشند.
تاکیکاردی چرخش دهلیزی-بطنی ۲ AVRT
یکی دیگر از انواع آریتمیهای شایع فوق بطنی میباشد، بیمار با یک اتصال الکتریکی اضافی بین دهلیز و بطن به دنیا میآید (به عنوان مسیر فرعی شناخته میشود).
تاکیکاردی ایجاد شده در این اختلال در زنان و کودکان معمولاً شایعتر میباشد.
این اختلال تحت عنوان سندرم ولف پارکینسون وایت (WPW) نیز شناخته میشود.
تاکیکاردی دهلیزی۳ AT
تاکیکاردی دهلیز یکی دیگر از انواع شایع آریتمیهای بطنی میباشد، در این اختلال گروه کوچکی از سلولها در دهلیز باعث ایجاد ضربانهای قلب سریع میشود.
بیشتر در افراد میانسال رخ میهد.
در افراد مبتلا به نارسایی قلبی یا در دیگر بیماریهای قلبی و ریوی شایعتر میباشد.
این اختلال تقریبا غیرمعمول است، افراد مبتلا به این اختلال ممکن است ماهها و سالها بدون هیچ مشکل خاصی زندگی کنند اما گاهی اوقات ممکن است باعث ایجاد نارسایی قلب بشود.
AV Nodal Reentrant Tachycardia ۱
Atrio-Ventricular Reentrant Tachycardia۲
۳Atrial Tachycardia