اکوکاردیوگرافی که به آن “سونوگرافی قلب” یا “اکوی قلب” نیز گفته می شود روشی است که در آن با استفاده از امواج صوتی، تصویری از قلب ایجاد میشود. با استفاده از این روش میتوان نمای دقیقی از دیوارههای قلبی، دریچه ها و ابتدای سرخرگهای بزرگ را بدست آورد. این تست کاملا غیرتهاجمی و بدون درد است. منظور از “غیرتهاجمی” این است که در این تست هیچ جراحی )برشی( انجام نمیشود و هیچ وسیلهای وارد بدن شما نمی شود.
غیر تهاجمی بودن این آزمون از امتیازهای خاص آن به شمار میرود. اکوکاردیوگرافی بر اساس هدایت امواج صوتی با فرکانس بالا به قلب ودریافت پژواک آن توسط گیرنده خاصی می باشد. امواج صوتی ساده برای تصویر برداری مورد استفاده قرار میگیرند و بر خلاف رادیولوژی و سی اسکن هیچگونه اشعه یا موج خطرناکی به فرد انتقال پیدا نمیکند. برای انجام اکوی قلبی نیازی به بستری در بیمارستان وجود ندارد . عکس و اطلاعاتی که این تست تولید میکند از عکسهای رادیولوژی استاندارد دقیقتر بوده و جزئیات بیشتری را نشان میدهند. در طول آزمایش اکو، پزشک متخصص قلب و عروق شما از اولتراسوند )امواج صوتی با فرکانس بالا( برای تصویربرداری ازقلب و دریچههای قلب شما استفاده می کند.
انواع مختلف اکوکاردیوگرافی چیست؟
انواع مختلفی از اکوکاردیوگرافی وجود دارد. هر کدام مزایای منحصر به فردی در تشخیص و درمان انواع بیماری قلبی ارائه می دهند. آنها عبارتند از:
اکوکاردیوگرافی قفسه سینه (Transthoracic Echocardiography)
این مورد یک اکوکاردیوگرام استاندارد و غیر تهاجمی است. در این آزمایش فردی که اکوکاردیوگرافی را انجام می دهد بر روی سینه بیمار یک ژل اعمال می کند و سپس دستگاهی (transducer) را بر روی پوست آن ناحیه فشار می دهد تا امواج فراصوت را از میان قفسه سینه به سمت قلب بفرستد. این دستگاه پژواک امواج فرستاده شده به قلب را ثبت کرده و یک کامپیوتر این امواج را به تصاویری متحرک بر روی یک نمایشگر تبدیل می کند.
اکوکاردیوگرافی ازمری (Transesophageal Echocardiography)
در صورتی که بدست آوردن تصویری واضح از قلب بوسیله اکوکاردیوگرافی استاندارد دشوار باشد و یا به دلایلی تصاویری با جزئیات بیشتر از قلب و دریچه های آن مورد نیاز باشند، پزشک می تواند انجام یک اکوکاردیوگرام از راه مری را پیشنهاد دهد.
در این فرایند یک لوله منعطف به همراه یک دستگاه فرستنده امواج از حلق بیمار به درون مری او فرستاده می شود. مری حلق را به معده متصل می کند. در مری، دستگاه فرستنده به گونه ای تنظیم می شود تا بتواند تصاویری با اطلاعات بیشتر از قلب بدست آورد. در این فرایند، حلق بیمار بی حس شده و به او داروهایی داده می شود تا به آرامش داشتن او در حین آزمایش اکوکاردیوگرام از راه مری کمک کند.
بیشتر بخوانید: آریتمی قلب ؛ از تشخیص تا درمان
اکوکاردیوگرافی استرس (Stress Echocardiography)
این نوع از اکوی قلب در حقیقت جزئی از تست استرس قلب (Cardiac Stress Test) محسوب می شود. در این تست ، بیمار با مصرف دارو و یا ورزش زیر نظر پزشک، ضربان قلب خود را افزایش میشود و سپس به کمک دستگاه از قلب وی تصویربرداری می شود. بعضی از بیماریهای قلبی مثل بیماری عروقی قلب در صورت افزایش ضربان قلب آسانتر تشخیص داده میشوند.
در اکوکاردیوگرافی از چه تکنیک هایی استفاده می شود؟
مهمترین تکنیک هایی که در اکوکاردیوگرافی به کار گرفته می شود، عبارتند از:
اکوکاردیوگرافی دو بعدی: این رویکرد بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. این تصاویر دو بعدی را تولید می کند که روی صفحه کامپیوتر ظاهر می شوند.
اکوکاردیوگرافی سه بعدی: پیشرفت تکنولوژی تصویربرداری سه بعدی را کارآمدتر و مفیدتر کرده است. تکنیکهای جدید سه بعدی جنبه های مختلف قلب شما، از جمله اینکه چقدر خون را به خوبی پمپاژ می کند، با دقت بیشتری نشان می دهند. استفاده از سونوگرافی سه بعدی به سونوگرافیست اجازه می دهد تا قسمت هایی از قلب شما را از زوایای مختلف ببیند.
اکوکاردیوگرافی داپلر: این تکنیک نشان می دهد که خون شما با چه سرعتی جریان دارد و همچنین در چه جهتی جریان دارد.
اکوکاردیوگرافی داپلر رنگی: این تکنیک همچنین جریان خون شما را نشان می دهد، اما از رنگ های مختلف برای برجسته کردن جهت های مختلف جریان استفاده می کند.
تصویربرداری کنتراست: پزشک شما ماده ای به نام ماده حاجب را به یکی از رگ های شما تزریق می کند. این ماده در تصاویر قابل مشاهده است و می تواند به نمایش جزئیات قلب شما کمک کند. برخی از افراد واکنش آلرژیک به ماده حاجب را تجربه می کنند، اما واکنش ها معمولا خفیف هستند.
چه زمانی به اکوکاردیوگرام نیاز وجود دارد؟
پزشک متخصص قلب و عروق شما به دلایل زیادی دستور اکو می دهد. ممکن است نیاز به اکوکاردیوگرافی داشته باشید اگر:
- شما علائم بیماری قلبی دارید، و پزشک متخصص قلب و عروق شما می خواهد بیشتر از وضعیت شما آگاهی پیدا کند(چه با تشخیص یک مشکل یا رد کردن علل احتمالی).
- پزشک متخصص قلب و عروق شما فکر می کند که شما نوعی بیماری قلبی دارید. اکو برای تشخیص مشکل خاص و کسب اطلاعات بیشتر در مورد آن استفاده می شود.
- پزشک متخصص قلب و عروق شما می خواهد شرایطی را که قبلاً برای شما تشخیص داده شده است بررسی کند. به عنوان مثال، برخی از افراد مبتلا به بیماری دریچه به آزمایش اکو به طور منظم نیاز دارند.
- شما در حال آماده شدن برای یک عمل جراحی هستید.
- پزشک متخصص قلب و عروق شما می خواهد نتیجه یک جراحی را بررسی کند.
تشخیص انواع بیماری های قلبی با اکوکاردیوگرافی
اکوکاردیوگرام می تواند انواع مختلفی از بیماری های قلبی را تشخیص دهد که شامل موار زیر است:
- بیماری قلبی مادرزادی، که شما با آن متولد شده اید.
- کاردیومیوپاتی، که بر عضله قلب شما تأثیر می گذارد.
- اندوکاردیت عفونی، که یک عفونت در حفره ها یا دریچه های قلب شماست.
- بیماری پریکارد، که کیسه دو لایه ای را که سطح خارجی قلب شما را می پوشاند، تحت تاثیر قرار می دهد.
- بیماری دریچه ای قلب، که بر “دریچه هایی” که حفره های قلب شما را به هم متصل می کند، تاثیر می گذارد. اکو همچنین می تواند تغییراتی را در قلب شما نشان دهد که می تواند نشان دهنده موارد زیر باشد:
- آنوریسم آئورت
- لخته شدن خون
- تومور قلبی
اکوکاردیوگرام یک آزمایش مهم است که می تواند نکات زیادی در مورد ساختار و عملکرد قلب شما نشان دهد. اگر پزشک برای شما اکو تجویز می کند، در مورد جزییات این روش برای جلوگیری از نگرانی های احتمالی بپرسید. از پزشک متخصص قلب خود بخواهید که تصاویر را برای شما توضیح دهد و به شما کمک کند معنی آنها را بفهمید. ایفای نقش فعال در تشخیص و مراقبت می تواند به شما کمک کند در هر مرحله از فرآیند احساس راحتی کنید.