تپش قلب ناگهانی در خواب یکی از مشکلاتی است که گاها به دلیل شوک های ناگهانی ایجاد می شود که پس از مدتی برطرف خواهند شد. اما افزایش تعداد ضربان قلب در خواب و پریدن از خواب به این دلیل می تواند دلایلی متعدد دیگری داشته باشد که در ادامه این مقاله از سایت دکتر علیرضا قربانی شریف به بررسی کامل علت و درمان تپش قلب در خواب خواهیم پرداخت.
آریتمی قلبی در خواب خطرناک است؟
تعداد ضربان قلب هر فرد بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه در حال استراحت است که این میزان در هنگام انجام فعالیت های بدنی افزایش یافته و در هنگام استراحت کمتر می شود. در نتیجه افراد به هنگام خواب، تعداد ضربان کمی خواهند داشت که کاملا طبیعی است. اما اگر میزان تپش قلب از حالت طبیعی خارج شود اصطلاحا فرد دچار آریتمی قلب شده است.
زمانی که تعداد ضربان قلب بیش از ۱۰۰ ضربه در دقیقه باشد در اغلب موارد فرد می تواند تپش آن را حس نماید که به این حالت اصطلاحاً تاکی کاردی می گویند. افزایش تپش قلب یا آریتمی در خواب منجر به بیدار شدن فرد از خواب می شود که می تواند منجر به ناراحتی و برهم خوردن خواب شبانه شود.
۱۰ علت پریدن از خواب با تپش قلب
دلایل متعددی برای تپش قلب شبانه وجود دارد که برخی از مهمترین آنها در ادامه شرح داده شده است:
۱- فیبریلاسیون دهلیزی
برخی از بیماری های قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی می تواند منجر به تپش ناگهانی قلب شود. این بیماری منجر به ارسال سیگنال های نامنظم خواهد شد که در نتیجه ریتم قلب از حالت طبیعی خارج شده و بیمار دچار تپش قلب می شود.
۲- اضطراب و استرس
افزایش میزان استرس و اضطراب منجر به ترشح هورمون هایی در خون می شود که می تواند باعث افزایش ناگهانی ضربان قلب شود. بر اساس تحقیقات انجام شده ۳۱ درصد از افرادی که با تپش قلب ناگهانی از خواب بیدار می شوند، دچار مشکلاتی مانند استرس، اضطراب و یا دیگر مشکلات روحی و روانی بوده اند. استرس نه تنها منجر به تپش قلب ناگهانی در خواب می شود بلکه می توانند علائم دیگری نیز ایجاد نمایند که برخی از آن ها عبارتند از:
- مشکل برای خوابیدن و استراحت کافی
- نگرانی و استرس مداوم
- تنفس سریع و کم عمق
- تنگی نفس
۲- بالا یا پایین بودن سطح قند خون
بالا بودن قند خون یا هیپرگلیسمی می تواند علائم مختلفی را ایجاد نماید که یکی از آن ها تپش قلب سریع می باشد. توصیه می شود افراد مبتلا به بیماری دیابت چند ساعت پیش از خواب از مصرف غذاهای شیرین که ممکن است منجر به افزایش قند خون و تپش قلب ناگهانی در خواب شود پرهیز نمایند. بر اساس تحقیقات پایین بودن قند خون می تواند منجر به ترشح هورمون اپی نفرین شود که بر آریتمی های قلبی تاثیر دارد، بنابریان کنترل قند خون در جلوگیری از هرگونه آریتمی قلب در خواب تاثیر چشمگیری دارد.
۳- آپنه خواب
آپنه خواب یا وقفه تنفسی در خواب، یکی دیگر از دلایل بروز تپش قلب ناگهانی در شب است. زمانی که تنفس فرد به صورت ناگهانی در خواب قطع شود می تواند سطح اکسیژن را کاهش و فشار بر قلب را افزایش دهد. در نهایت این توقف تنفسی منجر به تپش قلب ناگهانی در خواب می شود.
۴- کابوس های شبانه
کابوس و خواب های شبانه یکی از عواملی است که منجر به افزایش ضربان قلب ناگهانی در خواب به همراه افزایش تنفس، احساس خفگی و اضطراب می شود.
۵- مصرف کافئین
کافئین موجود در قهوه، چای، نوشابه و برخی از داروها می تواند منجر به افزایش ضربان قلب ناگهانی در خواب شود. بنابراین توصیه می شود مصرف هرگونه ماده غذایی یا نوشیدنی حاوی کافئین از چند ساعت پیش از خواب قطع شود. علاوه بر این، عوارضی مانند احساس بیقراری و اضطراب، مشکل در خوابیدن و سردرد به همراه مصرف کافئین وجود دارد.
۶- نارکولپسی
نارکولپسی (Narcolepsy) یک اختلال عصبی است که منجر به خواب ناگهانی در طی روز می شود. این بیماری با دیابت، بیماریهای قلبی، کلسترول بالا و فشار خون بالا ارتباط دارد. ضربان قلب افراد سالم در هنگام خواب کاهش می یابد، اما افراد مبتلا به بیماری نارکولپسی ممکن است دچار افزایش ناگهانی ضربان قلب در حالت خواب شوند.
۷- کم آبی
کاهش مایعات بدن می تواند منجر به کاهش فشار خون شده و در این حالت بدن با تولید هورمون هایی با افزایش ضربان قلب سعی در جبران این عارضه دارد.
۸- تب
افزایش دمای بدن در هنگام تب می تواند علاوه بر تپش قلب منجر به تعریق، لرز، خستگی و درد عضلانی نیز شود.
۹- مصرف الکل
جذب الکل چندین ساعت زمان نیاز دارد، بنابراین مصرف آن در ساعت های پایانی شب ممکن است تا صبح منجر به مشکلاتی مانند افزایش ضربان قلب طی خواب، سردرد، خستگی، تعریق و مواردی از این قبیل شود.
۱۰- قاعدگی و یائسگی
تغییر سطح استروژن و پروژسترون در طی یائسگی و یا چرخه قاعدگی می تواند منجر به تپش قلب به خصوص در هنگام خواب شود.
علت تپش قلب قبل از خواب
تپش قلب قبل از خواب ممکن است به دلایل مختلفی باشد و معمولا به عوامل فیزیولوژیکی و روانشناختی مرتبط است. مواردی از قبیل استرس و نگرانی زیاد، داشتن فعالیت بدنی و ورزشی سنگین قبل از خواب، مصرف مواد محرکه مانند قهوه یا الکل و انواع بیماری های قلبی و تیروئیدی ضربان قلب را قبل از خواب بالا میبرد. اگر تپش قلب قبل از خواب به صورت مداوم و مزاحم برای شما است و باعث نگرانی میشود، توصیه میشود در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مورد بررسی قرار گیرد و در صورت لزوم درمان مناسب انجام شود.
علت تپش قلب هنگام بیدار شدن از خواب
تپش قلب هنگام بیدار شدن از خواب ممکن است به دلایل مختلفی باشد. در ادامه چند علت رایج تپش قلب شدید بعد بیدار شدن از خواب آورده شده است:
↲ سیستم عصبی سمپاتیک فعال
هنگامی که به طور طبیعی از خواب بیدار میشوید، سیستم عصبی سمپاتیک فعال میشود. این سیستم مسئول فعالسازی بدن در مواجهه با استرس و وضعیتهای محاکمهای است. فعال شدن این سیستم میتواند باعث افزایش ضربان قلب و تپش قلب عصبی هنگام خواب شود.
↲ تغییرات در فشار خون
هنگام بیدار شدن از خواب، فشار خون شما ممکن است تغییر کند. در بعضی افراد، این تغییرات میتوانند باعث تپش قلب شدیدتری شوند. این امر معمولاً به دلیل واکنش عادی بدن به تغییرات وضعیت واقعیت دارد.
↲ رویش عروق بیدار شدن
هنگام بیدار شدن، عروق بدن شما ممکن است به طور طبیعی رویش کنند. این روند به منظور افزایش جریان خون و اکسیژن به بافتها و عضلات بدن است. این روند میتواند باعث افزایش ضربان قلب شود.
↲ تغییر سطح هورمون های بدن
در بیدار شدن از خواب، سطح هورمونها در بدن ممکن است تغییر کند، به ویژه هورمونهای استرس مانند آدرنالین. این تغییرات هورمونی میتوانند باعث افزایش ضربان قلب شوند.
روش های درمان تپش قلب هنگام خواب
درمان تپش قلب بستگی به علت اصلی بروز آن دارد. به عنوان مثال اگر افزایش ضربان قلب به دلیل مصرف دارو یا مکمل های تغذیه ای باشد، با صلاحدید پزشک دارو قطع یا جایگزین می شود. اگر علت تپش قلب ناشناخته باشد، توصیه می شود که تغییراتی در سبک زندگی مانند رژیم غذایی، مصرف آب و ورزش ایجاد کنید. اما اگر تپش قلب ناشی از مشکلات قلبی باشد، درمان ممکن است شامل یکی از گزینه های زیر باشد:
- ابلیشن قلب
- دارو
- کاشت دفیبریلاتور قلبی (دستگاهی برای تنظیم ضربان قلب)
- شوک کاردیوورژن یا شوک الکتریکی برای بازگرداندن ضربان قلب به حالت عادی
علت بالا رفتن ضربان قلب در خواب
بالا رفتن ضربان قلب در خواب به دلایل مختلفی از جمله؛ بیماری های قلبی، عوامل استرس زا، حال و روز روانی بیدارشدن از خواب، رویش عروق و سطح هورمون های بدن ایجاد می شود که گاهی خطرناک و گاه عادی و گذرا است. توجه داشته باشید اگر بالا رفتن ضربان قلب در خواب شما مداوم و نارسایی قلبی و یا مشکلات دیگر را به همراه داشته باشد، لازم است حتما به متخصص قلب مراجعه کرده و دنبال یافتن علت اصلی آن باشید و درمان مناسبی را در پیش گیرید.
احساس خفگی و تپش قلب در خواب چه دلیلی دارد؟
- آریتمی قلبی میتواند باعث احساس خفگی و تپش قلب در خواب شود. برخی از آریتمیها شامل تاکیکاردی (ضربان قلب بسیار سریع) یا برادیکاردی (ضربان قلب بسیار کند) هستند. در صورت تجربه مداوم این علائم، مراجعه به پزشک قلبی برای ارزیابی و تشخیص دقیق توصیه میشود.
- استرس و اضطراب باعث تشدید تپش قلب و احساس خفگی در خواب می شود. مشکلات روانی، فشارهای زندگی و وضعیتهای استرسزا میتوانند سبب ایجاد این علائم در خواب شود. مدیریت استرس و آرامش خود را میتوانید با روشهای تنفس عمیق، ممارست های ریلکساسیون و مراقبت از سلامت روانی بهبود بخشید.
- انقباض معده میتواند هنگام خواب باعث احساس خفگی و تپش قلب شود. این احساس ممکن است به علت بلعیدن هوا، راحت نشدن معده یا دیگر عوامل مربوط به گوارش باشد. تغییر در رژیم غذایی و مصرف وعدههای کوچک و منظم قبل از خواب ممکن است به کاهش این علائم کمک کند.
- برخی از بیماریهای تنفسی مانند آسم و برونشیت نیز میتوانند باعث تنگی نفس، احساس خفگی و تپش قلب در خواب شوند. اگر علاوه بر این علائم، سایر علائم تنفسی نیز وجود داشته باشد مانند سرفه، خلط یا سرگیجه، پزشک مربوطه را مشاوره کنید.
کاهش و افزایش ضربان قلب در خواب
| دلیل افزایش ضربان قلب در خواب | دلیل کاهش ضربان قلب در خواب |
| خواب ناقص یا مشکلات خواب | خواب عمیق |
| بیماریهای قلبی مانند آریتمی قلبی، نارسایی قلبی یا بلوغ زودرس | عوامل آرامشبخش مانند موسیقی آرام، روشنایی کم و دمای مناسب اتاق |
| ترشح هورمون های آدرنالین و کورتیزول | ورزش سبک قبل از خواب |
پیشگیری از تپش قلب ناگهانی در خواب
به منظور جلوگیری از افزایش ضربان قلب در خواب می توانید نکات زیر را رعایت کنید:
- تغدیه مناسب و سالم داشته باشید.
- حداقل ۳ ساعت قبل از خواب وعده غذایی شام را میل کنید.
- از مصرف الکل و استعمال دخانیات اجتناب کنید.
- قبل از خواب خوردن کافئین را متوقف کنید.
- یوگا و مدیتیشن را برای کاهش استرس و کمک به آرامش خود امتحان کنید.
توجه داشته باشید، چنانچه تپش قلب همراه با درد قفسه سینه، سرگیجه یا تنگی نفس باشد، فوراً به بیمارستان یا مراکز پزشکی مراجعه کنید.
در نهایت…
تپش قلب سریع در اغلب موارد مشکل خاصی برای فرد ایجاد نمی نماید و خیلی سریع برطرف می شود، اما گاهی می تواند نشانه ای از یک بیماری جدی باشد. تپش قلب ناگهانی در خواب با درمان کم آبی، کنترل قند خون، کاهش استرس و عدم مصرف کافئین و الکل بهبود پیدا می کند. اما در موارد جدی مانند بیماری های قلبی باید حتماً به پزشک مراجعه نمود تا علت اصلی تپش قلبی ناگهانی در خواب تشخیص و درمان شود. در پایان توصیه می شود در صورت هرگونه تپش قلب ناگهانی در هنگام خواب یا بیداری، در اولین فرصت به فوق تخصص آریتمی مراجعه نمایید.
*~ سوالات متداول درباره تپش قلب هنگام خواب ~*
در خواب، ضربان قلب معمولاً کاهش مییابد و اغلب به عنوان ضربان قلب استراحتی شناخته میشود. اما در برخی موارد مانند بد خوابیدن یا خواب کافی نداشتن، تغییرات هورمونی، مشکلات قلبی و بیماری تیروئیدی ضربان قلب ممکن است در خواب بالا بروید.
تپش قلب و تنگی نفس در خواب میتواند به دلایل مختلفی مثل بیماری های قلبی، مشکلات مداوم خواب، اضطراب و استرس شدید و بیماری های تنفسی رخ دهد و نیاز به پیگیری سریع و درمان به موقع توسط متخصص دارد