در دهه های گذشته تا به امروز پزشکان و محققان، آزمایشاتی را برای وجود ارتباط بین دیابت و بیماری های قلبی انجام می دهند. متاسفانه بیماری دیابت کنترل نشده بر تمام قسمت های بدن اثرات منفی می گذارد. شریان ها و اندام های بدن از جمله چشم ها، کلیه ها و قلب بیشترین آسیب را می بینند. برخی مطالعات نشان می دهد که خطر ابتلا به دیابت خطر حمله قلبی را تا ۷۰ درصد افزایش می دهد. حال سوال اینجاست که عوارض قلبی دیابت چیست؟ به منظور آشنایی بیشتر با رابطه دیابت و بیماری های قلبی تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
چه ارتباطی بین دیابت و بیماری قلبی وجود دارد؟
ابتلا به بیماری دیابت به تنهایی یکی از عوامل خطری است که احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را بسیار افزایش می دهد. مطالعات و تحقیقات علمی حاکی از ارتباط تنگاتنگ دیابت و بیماری قلبی، به خصوص مبتلایان دیابت نوع ۲ است. بر اساس برخی از آمارهای موجود، اکثر افراد دیابتی یکی از بیماری های قلبی عروقی را دارند، زیرا بیماری قلبی عامل اصلی مرگ و میر بیماران دیابتی است.
دلایل افزایش بیماری های قلبی در بیماران دیابتی عبارت است از:
- دیابت باعث بالا رفتن سطح قند خون می شود، در نتیجه احتمال ایجاد انسداد در کل عروق بدن افزایش می یابد.
- بیماران دیابتی معمولاً کلسترول بالایی دارند و یکی از عوامل خطری که احتمال بیماری های قلبی را افزایش می دهد، بالا بودن کلسترول است.
- افراد دیابتی که دچار بیماری های قلبی می شوند نسبت به سایر بیماران خطر مرگ و میر بیشتری دارند، بنابراین باید از همان ابتدا تحت مراقبت و نظارت متخصص قلب باشند.
عوارض قلبی دیابت
تحقیقات نشان می دهد که از هر ۵ بیمار دیابتی یک نفر در عرض ۱۰ سال دچار سکته می شود. همچنین، خطر سکته قلبی در طول مدت بیماری ۲ تا ۳ برابر در مقایسه با بیماران بدون دیابت افزایش می یابد. شایع ترین بیماری های قلبی که بیماران دیابتی را درگیر می کند، تنگی عروق، سکته قلبی، کاردیومیوپاتی و آنژین قلبی خاموش است که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.
دیابت و انسداد عملکرد عروق
مشکل اصلی دیابت این است که با گذشت زمان، باعث تجمع چربی در دیواره رگ ها شده و مانع از عملکرد صحیح رگ های خونی می گردد. در چنین وضعیتی خون رسانی به قلب و سایر نقاط بدن مختل می شود. متاسفانه با گذشت زمان و عدم درمان این وضعیت بدتر شده و بیمار دچار انسداد شریان ها می شود.
دیابت و سکته قلبی
دیابت ممکن است در اثر انسداد شریان ها باعث انفارکتوس میوکارد (سکته قلبی) شود. همچنین، دیابت در موارد بالا بودن فشار خون شریانی می تواند باعث سکته شود و افراد دیابتی نیز ۲ تا ۳ برابر بیشتر از این سکته ها یا بیماری های شریانی رنج می برند. لازم به ذکر است که بیمار دیابتی در مقایسه با افراد غیر دیابتی دو تا چهار برابر بیشتر در معرض سکته مغزی قرار دارد.
آترواسکلروز (تنگی عروق)
از دیگر شواهد ارتباط بین دیابت و بیماری قلبی، می توان بع تنگی عروق اشاره کرد. به طور کلی، افراد مبتلا به دیابت بیشتر مستعد ابتلا به تنگی عروق بوده و نسبت به سایر افراد در برابر فشار خون بالا آسیب پذیر هستند. فشار خون بالا منجر به افزایش ابتلا به بیماری عروق کرونر می شود، به ویژه اگر همراه با چاقی، استعمال دخانیات، عدم تحرک و ورزش باشد. عوامل دیگری مانند چربی بالا، به ویژه کلسترول، نقش مهمی در آسیب به بافت های پوشاننده رگ های خونی دارد.
آنژین قلبی خاموش و دیابت
از دیگر مشکلات دیابت و بیماری قلبی، می توان به آنژین قلبی در بیماران دیابتی اشاره کرد که بدون علامت رخ می دهد. دیابت به مرور زمان باعث آسیب عصبی می شود، بنابراین بدن فرد مبتلا نمی تواند سیگنال های درد را از قلب به سیستم عصبی مرکزی منتقل کند. مطالعات نشان داده اند که دیابت به ویژه در بیماران دیابتی که علائم آسیب عصبی محیطی در پاها و دست ها را نشان می دهند، ممکن است با آسیب به سیستم عصبی قلب که ریتم آن را تنظیم می کند، منجر به اختلال در ضربان قلب یا همان آریتمی قلب شود.
کاردیومیوپاتی دیابتی
دیابت می تواند به نارسایی قلبی منجر شود، زیرا عضله قلب به دلایل مختلفی در معرض آسیب و نارسایی عملکردی قرار می گیرد، از جمله:
- قند خون بالا و نامنظم برای دوره های طولانی که می تواند به شریان های کوچک آسیب برساند.
- قرار گرفتن در معرض فشار خون بالا
- قرار گرفتن در معرض آترواسکلروز (تنگی عروق) قلب
- احتمال وجود مواد انباشته شده بین رشته های عضله قلب که ممکن است کارایی آن را تضعیف کند.
به طورکلی، دیابت می تواند به طور مستقیم اثرات مخربی بر قلب داشته و سبب نارسایی قلبی شده که در اصطلاح به این عارضه کاردیومیوپاتی دیابتی گفته می شود. از رایج ترین علائم این بیماری می توان به تنگی نفس، ورم پاها، آریتمی قلبی یا مرگ ناگهانی اشاره کرد.
سکته قلبی و دیابت
عروق کرونر قلب را با اکسیژن تغذیه می کنند. در اثر قند خون بالا، درصد رسوب چربی و کلسترول در عروق بیمار افزایش می یابد که به مرور زمان منجر به تشکیل لخته در این شریان ها می شود که نهایتا می تواند منجر به سکته قلبی شود.
پیشگیری از بیماری قلبی در افراد دیابتی
پیشگیری و کنترل دیابت برای حفظ سلامنی قلب بسیار حائز اهمیت است. شما می توانید با انجام اقدامات زیر برای حفظ سلامت قلب و عروق خونی خود، احتمال حمله قلبی یا سکته مغزی را به میزان قابل توجهی کاهش دهید. راهکارهایی که متخصص قلب به بیماران دیابتی پیشنهاد می کند، عبارتند از:
مدیریت کلسترول
- کنترل مصرف لیپوپروتئین با چگالی کم (که به کلسترول بد معروف است)
- اندازه گیری دقیق کلسترول با انجام آزمایش های منظم
- تجویز دوزهای بالای استاتین در بیماران دیابتی با کلسترول بالا می تواند نقش پیشگیری کننده در بیماری های قلبی داشته باشد. همچنین آسپرین در دوزهای پایین منجر به رقیق شدن خون و جلوگیری از خطر حمله ی قلبی و سکته ی قلبی می شود.
مدیریت سبک زندگی
متخصص قلب با ارائه رژیم غذایی و توصیه به ورزش منظم به بیماران کمک می کند تا فشار خون خود را تحت کنترل داشته باشند. بالا بودن گلوکز منجر به تشکیل پلاک چربی در رگ های خونی می شود، انجام حرکات ورزشی به صورت مستمر منجر به کاهش تجمع پلاک می شود. در صورتی که بیمار دیابتی دچار حمله قلبی و گرفتگی عروق شود، متخصص قلب با روش آنژیوپلاستی و سایر روش ها می تواند با باز کردن عروق مسدود شده از ایجاد عوارض خطرناک و جدی که ممکن است تهدید کننده زندگی بیمار باشد جلوگیری کند.
کلام آخر
احتمال ابتلا به بیماری قلبی یا سکته مغزی در افراد مبتلا به دیابت ۲ برابر بیشتر از افراد سالم است و هر چه مدت طولانی تری دیابت داشته باشید، احتمال ابتلا به بیماری قلبی بیشتر می شود. دیابت سطح کلسترول خون را بالا می برد و تجمع چربی در رگ ها و عروق قلب را افزایش می دهد که منجر به تنگی عروق و در نتیجه حملات قلبی و سکته قلبی و مغزی می شود.
همچنین، دیابت باعث خون رسانی ناکافی به قلب شده که باعث ناتوانی قلب در انجام وظایف طبیعی خود می شود. به طور کلی، ارتباط تنگاتنگی بین دیابت و بیماری قلبی وجود دارد. به همین منظور توصیه می شود برای کاهش عوارض قلبی دیابت همزمان با کنترل این بیماری به متخصص قلب و عروق مراجعه نمایید.