شوک کاردیوورژن یک وضعیت عمده در پزشکی است که به وقوع پرتابیدن ناگهانی و غیرمنتظره نبض الکتریکی قلب با توان بالا و فرکانس زیاد در داخل قلب میگویند. این شوک میتواند علت ایست قلبی و مرگ ناگهانی باشد. درمان شوک کاردیوورژن از طریق استفاده از دستگاههای کاردیوورژنیک مانند دیفیبریلاتورها صورت میگیرد. این دستگاهها قادرند با اعمال شوک الکتریکی به قلب، ریتم بطنی نامنظم را به ریتم طبیعی برگردانند و به زندگی بیماران کمک کنند.
شوک کاردیوورژن چیست؟
شوک کاردیوورژن روشی است که با استفاده از آن ریتم قلب به حالت طبیعی برگردانده میشود. در این روش ممکن است از دستگاه و یا داروهایی جهت بازگرداند ریتم طبیعی قلب استفاده شود. افرادی که دچار آریتمی بطنی هستند ممکن است به صورت ناگهانی دچار ایست قلبی شوند. برای این افراد شوک کاردیوورژن میتواند منجر به نجات جان آنها شود. شوک کاردیوورژن برای سایر بیماریهای قلبی و به منظور جلوگیری از مشکلات جدی ممکن است تجویز شود.
انواع روشها شوک کاردیوورژن
↲ شوک کاردیوورژن الکتریکی با کمک دستگاه
در این روش از طریق کاشت دفیبریلاتور و با استفاده از پادلهای دستی و یا الکترودهایی که روی قفسهی سینه قرار میگیرد به قلب شوک وارد میشود.
بیمارانی که در معرض آریتمیهای خطرناک قلب قرار دارند و یا قلب آنها عملکرد خوبی ندارد ممکن است به کاشت دستگاه دفیبریلاتور قلبی (ICD) نیاز داشته باشند تا ریتم قلب آنها به حالت طبیعی بارگردد.
↲ شوک کاردیوورژن با استفاده از دارو
داروی مورد نیاز در این روش ممکن است به صورت خوراکی به شما داده شود و یا از طریق وریدی برای شما تزریق شود. این دارو میتواند برای چند دقیقه، چند ساعت و یا حتی چند روز بر روی عملکرد قلب شما تاثیر داشته باشد. ممکن است این دارو را در بیمارستان دریافت نمائید تا پزشک بتواند ریتم قلب شما را در طی مدت زمان بستری بودن تحت نظر داشته باشد. در صورتی که این دارو را در منزل دریافت میکنید باید به صورت مداوم با پزشک خود در تماس باشید.
شوک کاردیوورژن چه نوع آریتمیهایی را درمان مینماید؟
شوک کاردیوورژن برای درمان آریتمیهای قلبی مانند ضربان سریع قلب و یا ضربان نامنظم قلب موثر میباشد. برخی از این مشکلات آریتمی که با شوک کاردیوورژن قابل درمان میباشند عبارتند از:
- فیبریلاسیون دهلیزی و فلوتر دهلیزی
- تاکیکاردی دهلیزی
- تاکیکاردی بطنی
- فیبریلاسیون بطنی
چه افرادی به شوک کاردیوورژن نیاز دارند؟
همان طور که پیشتر اشاره شد شوک کاردیوورژن برای بازگرداندن ریتم و ضربان قلب به حالت طبیعی استفاده میشود. ریتم غیرطبیعی قلب میتواند منجر به علائمی شود که عبارتند از:
- احساس تپش شدید در قلب
- تنگی نفس
- درد و ناراحتی در قفسه سینه
- سرگیجه و یا خستگی مداوم
در صورتی که این علائم را دارید یعنی قلب شما قادر نیست خون کافی را به بدن شما پمپاژ نماید. نادیده گرفتن این علائم میتواند موجب بروز عوارض جدی مانند حملهی قلبی شود. بنابراین در صورتی که علائم ذکر شده را دارید جهت درمان مناسب به یک متخصص قلب باید مراجعه نمائید.
دستورالعملهای پیش از شوک کاردیوورژن
- در صورتی که داروهای ضد انعقاد خون و یا رقیق کننده خون مانند وارفارین مصرف مینمائید و یا اگر دچار دیابت هستید، در مورد مصرف داروهای خود پیش از شوک کاردیوورژن از پزشک خود دستورالعملهای لازم را دریافت نمائید.
- از ۸ ساعت پیش از عمل از خوردن و آشامیدن هرگونه مادهی غذایی خودداری نمائید. همچنین نوشیدن آب و حتی آدامس جویدن هم ممنوع میباشد.
- لباسهای راحت بپوشید تا بتوانید آنها را در بیمارستان با روپوش مخصوص تعویض نمائید.
- آرایش نکنید و اگر روی ناخنهایتان لاک دارید آنها را پاک نمائید.
- از هیچ گونه پودر، کرم، لوسیون و یا دئودورانت بر روی قفسهی سینه و یا پشت خود استفاده نکنید. این مواد میتوانند مانع از چسبندگی مناسب پدها در حین شوک شوند.
- در صورتی که موهای قفسهی سینه زیاد باشد ممکن است لازم باشد پیش از عمل تراشیده شوند.
مراحل شوک کاردیوورژن
پس از اینکه روی تخت دراز کشیدید یک آنژیوکت روی دست و یا بازوی شما قرار داده میشود تا دارو و مایعات را در طی عمل از طریق آن دریافت نمائید. نوارهای الکتروکاردیوگرام و پدهای کاریوورژن روی سینه شما قرار داده میشود. حتی گاهی ممکن است تعدادی از پدها در کمر شما قرار داده شود.
در برخی موارد لازم است پیش از دریافت شوک کاردیوورژن یک اکوکاردیوگرافی از طریق مری داشته باشید. در این روش ابتدا گلو بیحس میشود و سپس یک لوله نازک به همراه مبدل در گلو وارد میشود. این مبدل میتواند تصاویر دقیقی را از قلب تهیه نماید. این روش برای شناسایی لختههای خون که ممکن است منجر به اختلال پس از درمان به شوک کاردیوورژن شود صورت میگیرد.
در حین شوک کاردیوورژن شما بیهوش خواهید شد بنابراین جای نگرانی وجود ندارد و هیچ گونه دردی را حس نخواهید کرد. پس از بیهوشی با استفاده از یک دستگاه کاردیوورتر (دفیبریلاتور)، مقدار مشخصی از انرژی از طریق پدهای کاردیوورژن به قلب شما میرسد. این شوک میتواند ریتم غیرطبیعی قلب را قطع نماید و ریتم طبیعی قلب را احیا نماید. در برخی موارد لازم است چندین شوک دریافت شود تا اینکه قلب به ریتم طبیعی بازگردد.
در تمام مراحل عمل، میزان اکسیژن، ضربان قلب و فشار خون بیمار تحت بررسی قرار خواهند داشت.
مدت زمان عمل کاردیوورژن چقدر میباشد؟
شوک کاردیوورژن تنها چند دقیقه زمان نیاز دارد اما آمادگیهای پیش از عمل و مراقبتهای پس از عمل در مجموع به حدود ۴ تا ۶ ساعت زمان نیاز دارد.
مراقبتهای پس از شوک کاردیوورژن
- پس از به هوش آمدن تا چند ساعت ممکن است احساس گیجی و خواب آلودگی داشته باشید.
- پیش از رفتن به منزل یک نوار قلب از شما گرفته میشود و در صورتی که شرایط مساعدی داشته باشید چند ساعت پس از عمل میتوانید از بیمارستان مرخص شوید.
- جهت بازگشت به منزل باید یک همراه داشته باشید، تا ۲۴ ساعت نباید رانندگی کنید.
- در مورد داروهایی که پس از عمل باید مصرف نمائید به صورت دقیق از پزشک اطلاعات لازم را دریافت نمائید.
- ممکن است تا چند روز درد خفیفی را در قفسهی سینه حس کنید. جهت تسکین درد میتوانید از مسکنهای تجویز شده استفاده نمائید.
مزایای انجام شوک کاردیوورژن
شوک کاردیوورژن ریتم طبیعی قلب شما را احیا مینماید و پس از عمل، قلب شما با ریتم طبیعی به فعالیت خود ادامه خواهد داد.
عوارض و خطرات شوک کاردیوورژن
این عمل در اکثر موارد هیچ گونه عارضهی جانبی ندارد اما برخی از بیماران ممکن است با عوارضی روبرو شوند. تعدادی از این عوارض عبارتند از:
- آسیب خفیف به پوست در محلی که الکترودها چسبانده شده بودند.
- کبود شدن پوست در محل انژیوکت
- آزاد شدن لختههای خون در قلب و خطر سکتهی مغزی
- بدتر شدن ریتم قلب
- واکنشهای آلرژیک به داروها
*~ سوالات متداول درباره شوک کاردیوورژن ~*
علل ممکن شامل اختلالات ریتم قلبی، بیماریهای قلبی ساختاری، عوامل ژنتیکی و عوامل خارجی مانند صدمات قلبی میشوند.
بله، شوک کاردیوورژن میتواند خطرناک باشد و در برخی موارد منجر به ایست قلبی و مرگ ناگهانی شود.
بله، در بسیاری از موارد، استفاده از دیفیبریلاتور به صورت دائمی و برای تمام عمر برای کنترل شوک کاردیوورژن استفاده میشود.