فلوتر بطنی نوعی از تاکی‌کاردی است که می‌تواند باعث افزایش و بالا رفتن نگران کننده ضربان قلب شود. ضربان قلب در فلوتر بطنی به ۲۵۰ تا ۳۵۰ ضربه در دقیقه می‌رسد. این بیماری از انواع آریتمی های ناپایدار است که ممکن است موجب مرگ ناگهانی شود بنابراین تشخیص به موقع و درمان آن از الزامات است. در ادامه این مقاله علائم فلوتر بطنی و شیوه تشخیص آن از روی نوار قلب را بررسی خواهیم کرد.
فلوتر بطنی چه زمانی خود را نشان می‌دهد؟
قلب انسان سالم در حالت استراحت بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه می‌تپد. فلوتر بطنی منجر به افزایش ضربان قلب می‌شود. ضربان قلب سریع در برخی موارد می‌تواند مانع پر شدن حفره‌های قلب از خون شود، در نتیجه قلب نمی‌تواند خون به میزان کافی را به قسمت‌های مختلف بدن پمپ نماید. زمانی که این اتفاق رخ دهد بیمار احساس تنگی نفس و یا سبکی سر پیدا می‌کند. در برخی موارد ممکن است باعث شود بیمار هوشیاری خود را از دست بدهد.
دلایل ایجاد فلوتر بطنی
فلوتر بطنی به دلیل اختلال در سیگنال‌های قلبی ایجاد شده که باعث می‌شود ضربان قلب در حفره‌های پایینی بیش از حد طبیعی تند باشد. قلب از چهار حفره تشکیل شده است، دو حفره‌ی پایینی بطن نام دارند. زمانی که ضربان قلب سریع است بطن‌ها به خوبی پر نمی‌شوند و خون کافی پمپاژ نمی‌شود.
در برخی موارد علت اصلی ایجاد فلوتر بطنی به طور کامل مشخص نیست اما عوامل متعددی می‌تواند موجب اختلال در سیگنال‌های قلبی و فلوتر بطنی شوند که شایع‌ترین آنها عبارتند از:
- حمله‌ی قلبی
- هر بیماری ساختاری در قلب که موجب ایجاد اسکار در بافت قلب شود.
- بیماری عروق کرونر که می‌تواند باعث ضعیف شدن جریان خون به عضله‌ی قلب شود.
- مشکلات قلبی مادرزادی مانند سندرم QT طولانی
- تغییر در سطح مواد معدنی بدن شامل پتاسیم، سدیم، کلسیم، منیزیم
- استفاده از مواد محرک مانند کوکائین یا متامفتامین
علائم و نشانه‌های ابتلا به فلوتر بطنی
زمانی که سرعت قلب بیش از حد طبیعی باشد خون کافی به تمام اندام‌های بدن نمی‌رسد در نتیجه میزان اکسیژن دریافتی بافت‌های بدن کاهش پیدا می‌کند. علائمی که به دلیل فلوتر بطنی ایجاد می‌شود و باید نسبت به آن هوشیار باشید شامل موارد زیر است:
- درد در ناحیه قفسه سینه
- سرگیجه
- تپش قلب شدید
- سبکی سر
- تنگی نفس
- غش کردن
- از دست دادن هوشیاری
- در موارد شدیدتر ایست قلبی و یا حتی مرگ ناگهانی
شیوه تشخیص فلوتر بطنی
روشهای تشخیص فلوتر بطنی با توجه به شدت علائم و صلاحدید متخصص قلب انتخاب می‌شود و شامل یکی از موارد زیر خواهد بود:
- الکتروکاردیوگرام
- مانیتور هولتر
- تصاویر اشعه ایکس
- اکوکاردیوگرافی
- تست ورزش
- ام آر آی
- سی تی اسکن
- آنژیوگرافی عروق کرونر
- مطالعه الکتروفیزیولوژیک EP
- تست تیلت یا تست تخت شیبدار
انواع نوار قلب فلوتر بطنی
نمونه نوار قلب در فلوتر بطنی را در ادامه مشاهده خواهید کرد تا نسبت به تشخیص آن هوشیارتر باشد اما توصیه اکید ما این است که برای خواندن نوار قلب و نتیجه گیری نهایی حتما به متخصص مراجعه کنید و اکیدا خودسرانه اقدامی نفرمایید.
- موج سینوسی یکسان در بیش از ۲۰۰ ضربان در دقیقه
- اگر نوار قلب به صورت وارونه دیده شود، ظاهری یکسان خواهد داشت.
- موج سینوسی یکسان بسیار سریع در حد ۳۰۰ ضربان در دقیقه
روشهای درمان فلوتر بطنی
در صورتی که فلوتر بطنی به سرعت تشخیص داده نشده و درمان در پیش گرفته نشود، می‌تواند سلامت بیمار را به خطر انداخته و موجب مرگ ناگهانی شود. روشهای درمان فلوتر بطنی با توجه به شدت بیماری و تشخیص متخصص یکی از موارد زیر خواهد بود:
۱- دارو درمانی
معمولاُ داروهای مسدود کننده بتا تجویز می‌شود. در برخی موارد نیاز است بیش از یک دارو مصرف شود.
۲- کاردیوورژن
در این روش از شوک‌های سریع و کم انرژی برای تنظیم مجدد ریتم قلب استفاده می‌شود.
۳- ابلیشن کاتتر
یک یا چند کاتتر در رگ‌های خونی قلب قرار داده می‌شود. حسگرهایی در نوک کاتتر وجود دارند که با استفاده از انرژی گرما و یا سرما منجر به ایجاد زخم‌های کوچکی در قلب می‌شود. اسکارهای ایجاد شده موجب انسداد سیگنال‌های نامنظم می‌شود.
۴- جراحی قلب باز
در برخی موارد باید جراحی باز انجام شود تا مسیر سیگنال دهی اضافی قلب که باعث فلوتر بطنی می‌شود از بین برود.
۵- کاشت دفیبریلاتور قلبی
ICD دستگاهی است که در قفسه سینه کاشته می‌شود و با ارسال شوک الکتریکی، ریتم نامنظم قلب را به حالت طبیعی برمی‌گرداند. این دستگاه برای افرادی که در معرض خطر ایست قلبی ناگهانی هستند، استفاده می‌شود.
۶- ضربان ساز
دستگاهی است که با ارسال پالس‌های الکتریکی، قلب را تحریک می‌کند تا با سرعت و ریتم منظم بتپد. این دستگاه برای افرادی که ضربان قلبشان کند است، استفاده می‌شود.
*~ سوالات متداول درباره فلوتر بطنی ~*
فیبریلاسیون بطنی یکی از عوارضی است که ممکن است به دلیل فلوتر بطنی ایجاد می‌شود، فیبریلاسیون بطنی می‌تواند باعث شود که تمام فعالیت‌های قلب به طور ناگهانی متوقف شود و منجر به ایست قلبی شود. عوارضی که فلوتر بطنی ایجاد می‌کند به عوامل متعددی از جمله جواب سوالات زیر بستگی دارد؛ ضربان قلب تا چه حدی سریع است؟، ضربان قلب سریع تا چه مدت طول می‌کشد؟، آیا بیماری‌های قلبی دیگر وجود دارد یا خیر؟
برای پیشگیری از فلوتر بطنی باید سلامت قلب خود را حفظ کنید، ورزش منظم، ثبات وزنی، کنترل کلسترول و فشار خون، کاهش میزان استرس، ترک مصرف سیگار، داشتن خواب کافی و نوشیدن آب زیاد از راهکارهایی که می‌تواند در سلامت قلب موثر باشند. همچنین در صورتی که بیماری قلبی دارید به صورت منظم باید تحت معاینه قرار بگیرید، داروهای قلبی خود را به موقع مصرف کنید و سایر برنامه‌های درمانی را به طور کامل پیگیری نمایید.