آریتمی قلبی بیماری است که منجر به اختلال در ریتم طبیعی قلب میشود و ضربان قلب در بیماران نامنظم میشود. این بیماری تقریباُ شایع بوده و ۱.۵ تا ۵ درصد از افراد درگیر این مشکل هستند. ضربان قلب نامنظم ممکن است به صورت تپش قلب کندتر و یا تندتر از ریتم معمول رخ دهد. ضربان قلب طبیعی بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در هر دقیقه است. در صورتی که تعداد ضربان قلب شما در حالت استراحت از این مقدار کمتر و یا بیشتر است و یا اینکه حس میکنید ریتم قلب شما نامنظم است ممکن است دچار آریتمی قلبی باشید.
در صورتی که به این بیماری مبتلا هستید باید در مورد سطح فعالیتهایی که میتوانید انجام دهید با پزشک خود مشورت نمائید. مزایا و یا مضرات ورزش برای بیماران مبتلا به آریتمیهای قلبی همواره یکی پرسشهایی که ذهن بیماران را درگیر مینماید. در ادامهی این مقاله از سایت دکتر قربانی شریف به بررسی این موضوع میپردازیم.
بیماران مبتلا به آریتمی قلبی میتوانند ورزش کنند؟
آریتمی قلبی انواع مختلفی دارد که در شدتهای مختلف ممکن است بروز نماید. به همین دلیل پیش از اینکه هر گونه فعالیت ورزشی را شروع کنید لازم است ابتدا با بهترین متخصص قلب و آریتمی قلبی مشورت داشته باشید. میزان فعالیتهای ورزشی و زمانی که میتوانید ورزش کنید کاملاُ به نوع آریتمی قلبی و شدت بیماری شما بستگی دارد. به عنوان مثال در صورتی که آریتمی قلبی شما با بیماریهای قلبی مانند کاردیومیوپاتی ارتباط داشته باشد لازم است تا سطح فعالیت های ورزشی خود را کاهش دهید.
بیماران مبتلا به آریتمی قلبی پیش از اینکه فعالیتهای ورزشی را شروع نمایند باید مراحل زیر را طی نمایند:
- معاینهی فیزیکی توسط پزشک متخصص بیماریهای قلبی
- انجام الکتروکاردیوگرام
- تست ECG جهت ارزیابی سطح فعالیتهایی که مجاز به انجام آن هستید.
- تست استرس
پزشک پس از انجام معاینات فیزیکی و ارزیابیهای انجام شده به شما اعلام میکند که آیا مجاز به انجام فعالیتهای ورزشی هستید و اینکه سطح فعالیتهای شما تا چه میزانی باید باشد. پیش از اینکه ورزش کردن را شروع کنید باید یاد بگیرید که ضربان نبض خود را با دستگاه و یا بدون دستگاه چک کنید و هر زمان که تعداد ضربان قلب شما بیشتر از حد نرمال بالا رفت، اقدامات لازم را انجام دهید.
علائم هشدار دهنده در هنگام ورزش
بیماران مبتلا به آریتمی قلبی نسبت به سایر افراد باید نسبت به علائم آریتمی قلبی که میتواند نشانهای از اختلال در فعالیت قلب باشد آگاهی کامل داشته باشند. برخی از علائم هشداردهنده عبارتند از:
- تپش قلب
- درد در قفسه سینه
- احساس سبکی در سر و یا کاهش هوشیاری
- تنگی نفس
- ضعف ناگهانی در یک سمت بدن
- لکنت زبان
- اختلال در تفکر
در صورتی که دچار انواع آریتمی قلبی هستید هر زمان که در هنگام انجام فعالیتهای ورزشی با علائم بالا مواجه شدید باید سطح فعالیت های خود را کاهش دهید. اگر پس از چند دقیقه استراحت این علائم از بین نرفت با اورژانس تماس بگیرید.
نکاتی که بیمارآریتمی قلبی حین ورزش کردن باید رعایت کند:
- از ورزش کردن در فضای باز، دمای بالا، رطوبت شدید و یا هوای آلوده خودداری نمائید.
- بدون برنامه ریزی ورزش نکنید. جهت دریافت برنامهی متناسب با سلامت قلب خود بهتر است با یک مربی با تجربه مشورت داشته باشید.
- علائم هشدار دهنده را بشناسید و با محض اینکه حس کردید حال مساعدی ندارید، فعالیتهای ورزشی خود را متوقف نمائید.
- ورزشهای سرگرم کننده انتخاب کنید.
- پیش از ورزش کردن بدن خود را گرم کنید.
- بهتر است هنگام انجام تمرینات ورزشی تنها نباشید و یک دوست شما را در ورزش همراهی نماید، در این صورت ادامهی ورزش برای شما ساده میشود.
- اگر برای مدت طولانی ورزش نکردهاید ابتدا با ورزشهای سبک در مدت زمان کوتاه شروع کنید و سپس به تدریج شدت فعالیتها و زمان آن را افزایش دهید.
- در مسیر رسیدن به سطح مورد نظر ممکن است ماهها و یا سالها زمان نیاز باشد بنابراین در مسیر ورزش صبور باشید.
اهمیت ورزش در درمان آریتمی قلبی
الکل، استرس و ورزش شدید همواره به عنوان محرکهای آریتمی قلبی شناخته میشوند اما ورزش اگر به درستی انتخاب شود و در هنگام انجام آن به موارد هشدار دهنده دقت داشته باشید میتواند در سلامت قلب و کنترل آریتمی قلبی موثر باشد. اکثر تمرینات ورزشی متوسط در سلامت قلب و پیشگیری از آریتمیهای قلبی مفید هستند. به همین دلیل در صورتی که مبتلا به آریتمی قلبی هستید پس از مشورت با پزشک خود میتوانید ورزشهایی با شدت کم و متوسط را شروع کنید تا به روند درمان آریتمی قلبی خود کمک نمائید.
مزایای ورزش کردن در بیماران مبتلا به آریتمی قلبی
- افزایش اعتماد به نفس
- بهبود سلامت قلب
- زندگی سالم و شادتر
- حفظ تناسب اندام و وزن مناسب
- کاهش ضربان قلب در حالت استراحت
- کاهش فشار خون
- کاهش اضطراب و استرس
- بهبود کیفیت زندگی
تاثیر منفی ورزش کردن در بیماران مبتلا به آریتمی قلبی
- در صورتی که داروهای رقیق کننده خون مصرف میکنید شرکت در ورزشهای تماسی ممکن است منجر به خونریزی و کبودی شدید شود.
- افزایش تپش قلب
- سرگیجه
- تنگی نفس
- اضطراب
✍️ بیشتر بدانید: عوارض آریتمی قلبی
بهترین حرکات ورزشی برای بیماران مبتلا به آریتمی قلب
در صورتی که پزشک به شما اجازهی ورزش کردن داده است میتوانید با ورزشهای سبک شروع کنید. به طور کلی توصیه میشود در طی هر هفته حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط داشته باشید. ورزش شدت متوسط ورزشی است که تنفس و ضربان قلب شما کمی بیشتر از حد معمول شود اما همچنان بتوانید با اطرافیان خود مکالمه داشته باشید. با در نظر داشتن این مورد در ادامه به چند مورد از ورزشهایی که برای بیماران مبتلا به آریتمی قلبی مجاز است میپردازیم:
۱- پیاده روی
پیادهروی سریع تقریبا برای تمام افراد مناسب است. بیرون رفتن در هوای تازه میتواند باعث شود هم از لحاظ جسمی و هم از لحاظ روحی احساس بهتری را تجربه نمائید. ابتدا قدمهای آرام بردارید و زمانی که بدن شما گرم شد به تدریج قدمهای خود را سریع کنید. هر زمان که حس کریدی دچار تنگی نفس، تپش قلب شدید و یا سرگیجه شدهاید سرعت خود را کاهش دهید و آرام قدم بزنید. ابتدا هر روز ۵ تا ۱۰ دقیقه پیاده روی کنید و سپس هر هفته یک دقیقه به زمان پیاده روی خود اضافه کنید.
۲- دوچرخه سواری
دوچرخه سواری را میتوانید هم در فضای باز و با دوچرخههای واقعی انجام دهید و هم با دستگاههایی که در باشگاههای ورزشی قرار دارد. در هنگام دوچرخه سواری نیز باید به نکاتی که در قسمت پیشین اشاره شد دقت نمائید یعنی ابتدا دوچرخه سواری را با سرعت پایین شروع کنید و سپس به تدریج سرعت آن را بالا ببرید. هر زمان که حس کردید حال جسمانی شما مساعد نیست دوچرخه سواری را متوقف نمائید و برای چند لحظه استراحت کنید.
۳- تمرینات قدرتی و چابکی
تمرین با وزنههای سبک به شما کمک میکند تا توان و قدرت عضلانی خود را افزایش دهید. در صورتی که به تازگی جراحی مرتبط با بیماری قلبی خود انجام دادهاید پیش از اینکه ورزش با وزنه را شروع کنید از پزشک خود اطلاعات لازم را کسب نمائید و در صورتی که مجاز به این ورزش بودید ابتدا با وزنههای سبک شروع کنید و سپس به تدریج وزنههای سنگینتری را انتخاب نمائید.
ابتدا تمرینات ورزشی را در مدت زمان کم (۵ الی ۱۰ دقیقه) شروع کنید و سپس به تدریج زمان ورزش خود را افزایش دهید تا به هدف مورد نظر از تناسب اندام برسید. از بلند کردن وزنههای سنگین که میتوانند منجر به ایجاد فشار شدید روی قلب شود به طور جدی خودداری نمائید.
۴- شنا
شنا و تمرینات هوازی دیگری که در استخر انجام میشود جزء تمرینات ورزشی مفید برای بیماران مبتلا به آریتمی قلبی است. هر زمان که حس کردید جریان آب برای سنگین است و به قلب شما فشار وارد میشود از استخر خارج شوید، کمی استراحت کنید و سپس تمرین خود را شروع کنید.
✍️ بیشتر بدانید: رژیم غذایی مناسب آریتمی قلبی
۵- یوگا و یپلاتس
نتایج مطالعهای که در سال ۲۰۱۳ انجام شده است نشان داد که ۶۰ دقیقه یوگا در هر هفته به مدت سه ماه میتواند در کاهش افسردگی، کاهش اضطراب، بهبود ضربان قلب و فشار خون نقش مفیدی داشته باشد.
سایر ورزشهای کششی مانند پلاتس که فشار زیادی به قلب وارد نمیکند نیز میتواند برای بیماران مبتلا به آریتمی قلبی مفید باشد.
۶- فعالیتهای فیزیکی روزانه
به جز فعالیتهای ورزشی که نام بردیم میتوانید فعالیتهای فیزیکی دیگری را به منظور تحرک و افزایش سلامت قلب به کار ببرید. به عنوان مثال کارهای سادهای مانند باغبانی و یا بیل زدن باغچه میتواند ضربان قلب شما را کمی بالا ببرد و به عنوان یک ورزش محسوب شود.
و اما در نهایت…
برخلاف باور عموم، ورزش کردن برای بیمارن مبتلا به آریتمی قلبی نه تنها خطر ندارد بلکه میتواند در روند درمان نیز مفید باشد اما پیش از شروع هر گونه فعالیت ورزشی ابتدا باید با پزشک خود مشورت داشته باشید. در صورتی که بنا به نظر پزشک، ورزش کردن برای بیماری شما خطری نداشته باشد میتوانید ورزشهای سبک را شروع کنید. زمان هر جلسهی ورزش را ابتدا کوتاه در نظر بگیرید و سپس مدت زمان هر دوره را به تدریج افزایش دهید.