کاشت دفیبریلاتور قلبی، یک فرآیند حیاتی است که بهبود و بازسازی ریتم قلبی بیماران با اختلالات جدی قلب را ممکن میسازد. این فناوری پیشرفته، با ارائه شوک الکتریکی به قلب در مواجهه با شوک الکتریکی ناگهانی یا ریتمهای بطنی نامنظم، امکان حفظ زندگی و بهبود کیفیت زندگی را به بیماران میدهد. در این مقاله از سایت دکتر علیرضا قربانی شریف بیشتر درباره کارکرد و روند جراحی کاشت دفیبریلاتور قلبی توضیح خواهیم داد.
دفیبریلاتور کاردیوورتر قابل کاشت چیست؟
دفیبریلاتور کاردیوورتر قابل کاشت یا ICD یک دستگاه کوچک الکترونیکی است که به قلب متصل میشود. این دستگاه جهت ارزیابی و کمک به تنظیم برخی مشکلات الکتریکی قلب که ممکن است کشنده باشند استفاده میشود.
دستگاه ICD که بزرگی آن به اندازهی یک زمان سنج است در زیر پوست استخوان ترقوه کاشته میشود. این دستگاه شامل قسمتی برای ایجاد پالس و سیمهایی جهت انتقال هستند. ژنراتور پالس از باطری و یک کامپیوتر کوچک تشکیل شده است و سیمهای سربی، پالسهای تولید شده را به قسمتهای مخصوص در قلب انتقال میدهند.
دستگاه ICD ریتم های نامنظم قلب در حفرههای پایینی قلب را که در برخی موارد ممکن است موجب تهدید زندگی باشد را به سرعت شناسایی کرده و با ایجاد پاسخ مناسب آنها را اصلاح مینماید. این دستگاه، ریتم سریع قلب را اصلاح کرده و ضربان طبیعی قلب را تقویت مینماید و یا با ایجاد شوک (دفیبریلاسیون) از ایست ناگهانی قلبی جلوگیری مینماید.
بسیاری از بیماران زمانی که قلب آنها در حال تپش است وجود دستگاه ICD را حس نمیکنند اما شوک دفیبریلاسیون را به صورت لگد به قفسه سینه توصیف مینمایند.
دستگاه ICD را میتوان به صورتی برنامه ریزی نمود که در موارد ضروری به جای ضربان ساز اولیه عمل نماید. در برخی موارد پس از شوک ممکن است ضربان قلب خیلی کند باشد. این دستگاه شامل یک ضربان ساز نیز هست که با تحریک قلب جهت ایجاد ضربان سریعتر میتواند ریتم طبیعی قلب را بازیابی نماید. دستگاه ICD میتواند در مواردی که ضربان قلب به میزانی کمتر از تعداد تعیین شده کاهش یافت به عنوان ضربان ساز عمل نماید.
کاشت دفیبریلاتور قلبی چه زمانی پیشنهاد میشود؟
برای بیمارانی که احتیاجی به ضربان ساز پشتیبان و یا ضربان ساز ضد تاکیکاردی ندارند کاشت دفیبریلاتور زیر پوستی گزینهی مناسبی است. این روش درمان در عین حال که باعث ایجاد شوک های پرقدرت میشود بیماران را از خطرات و عواقب بالقوه مرتبط با سیمهای هدایت کننده به سمت قلب نیز محافظت مینماید. کاشت دفیبریلاتور قلبی به عنوان یک روش پیشگیری و درمانی، در موارد زیر به عنوان روش درمانی اصلی بیمار در نظر گرفته میشود:
- بیمارانی که در گذشته تجربه شوک الکتریکی ناگهانی در دستگاه قلبی خود داشتهاند.
- افرادی که در معرض خطر بالایی برای توقف قلبی ناگهانی هستند؛ از جمله افرادی که عمل قلبی پیشین داشتهاند یا به علت بیماریهای قلبی مراحل پیشرفتهای را طی کردهاند.
- بیمارانی که ریتمهای بطنی نامنظم و خطرناک دارند، اما در حالت عادی ریتم قلب آنها طبیعی است.
- افرادی که از مشکلات وراثتی در خانواده خود با اختلالات ریتمی قلبی آگاه هستند.
دلیل کاشت دفیبریلاتور کاردیوورتر قلبی
در صورتی که به تازگی از ایست قلبی ناگهانی که به دلیل فیبریلاسیون بطنی ایجاد شده است جان سالم به در بردهاید و یا دچار غش به دلیل آریتمی بطنی شدهاید و همچنین در مواردی که به صورت ارثی دچار بیماریهای قلبی ارثی هستید احتمال دارد استفاده از دستگاه ICD برای شما مورد نیاز باشد.
به صورت کلی بیمارانی که در معرض خطر بالای ایست قلبی ناشی از آریتمی بطنی هستند به این دستگاه نیاز دارند. بیماران مبتلا به نارسایی قلبی به دلیل اختلال در انقباض قلب در این گروه قرار میگیرند. دلایل دیگری نیز جهت استفاده از دستگاه ICD وجود دارد که پزشک با توجه به شرایط بیماری ممکن است توصیه نماید.
خطرات کاشت دفیبریلاتور کاردیوورتر
- خونریزی در محلی که برشهای جراحی ایجاد میشوند
- آسیب به رگهای خونی
- عفونت
- پارگی در عضلهی قلب
- مشکلات ریوی
- جابه جا شدن سیمها و احتیاج به جراحی مجدد جهت تنظیم سیمها
- اگر باردار هستید و یا احتمال میدهید که ممکن است باردار باشید، و یا در صورتی که به به نوزاد خود شیر میدهد پیش از جراحی به پزشک خود اطلاع دهید تا از مشکلات ثانویه برای شما و فرزندتان جلوگیری شود.
- در صورتی که به لاتکس حساسیت دارید به پزشک اطلاع دهید.
- دراز کشیدن و بیحرکت ماندن روی تخت در حین جراحی ممکن است منجر به ایجاد درد و یا ناراحتی برای شما شود.
آمادگیهای پیش از جراحی کاشت دفیبریلاتور کاردیوورتر
- ابتدا باید فرم رضایت نامه را با دقت بخوانید و امضا نماید. هرگونه سوالی که دارید میتوانید در این مرحله از پزشک خود بپرسید.
- در صورتی که مبتلا به هرگونه حساسیت دارویی و یا آلرژی به لاتکس و یا سایر مواد هستید به پزشک خود اطلاع دهید.
- پیش از انجام جراحی برای مدت تقریباُ یک شب باید ناشتا باشید.
- در صورتی که مبتلا به بیماری دریچههای قلب هستید به پزشک اطلاع دهید.
- اگر دچار اختلالات خونریزی هستید و یا داروهای رقیق کننده خون مصرف مینمائید به پزشک خود اطلاع دهید.
- انجام برخی آزمایشها مانند آزمایش خون و یا عکسبرداری اشعه ایکس از قفسهی سینه ممکن است به شما پیشنهاد شود.
نحوهی انجام جراحی کاشت دفیبریلاتور کاردیوورتر
این جراحی ممکن است به صورت سرپایی انجام شود اما با توجه به روش جراحی و وضعیت بیمار ممکن است نیاز به بستری و یا سایر مراقبت ها نیز باشد.مراحل کلی این جراحی به ترتیب عبارتند از:
۱- هرگونه جواهر و یا سایر وسایلی که ممکن است در روند جراحی اختلال ایجاد کنند را خارج کنید.
۲- لباسهای مخصوصی که به شما داده میشود را باید بپوشید.
۳- گاهی اوقات یک آنژیوکت جهت تزریق دارو و مایعات روی دست و یا بازوی شما قرار داده میشود.
۴- به پشت روی تخت دراز میکشدید.
۵- یک مانیتور الکتروکاردیوگرام برای شما نصب خواهد شد تا فعالیتهای الکتریکی قلب را در طول جراحی ثبت نماید. سایر علائم حیاتی مانند فشار خون، تعداد تنفس و سطح اکسیژن نیز طی عمل تحت کنترل و ارزیابی قرار دارند.
۶- محل جراحی تمیز میشود با صابون ضدعفونی کننده پاک میشود. همچنین در برخی موارد ممکن است موهای ناحیه جراحی تراشیده شود.
۷- پدهای الکترود در قسمت جلو و پشت قفسهی سینه قرار خواهند گرفت.
۸- پیش از شروع جراحی یک آرام بخش دریافت مینمائید.
۹- حولههای استریل و ملحفه در اطراف ناحیهی جراحی قرار میگیرند.
۱۰- بیحسی موضعی در محل تزریق میشود.
۱۱- یک لولهی پلاستیکی ظریف در رگ خونی زیر استخوان ترقوه قرار میگیرد. از طریق این لوله، سیمهای سربی دستگاه ICD وارد رگ شده و به سمت قلب هدایت میشود.
۱۲- در طی جراحی باید کاملاُ بدون حرکت باشید تا لوله از محل خود خارج نشود.
۱۳- زمانی که سیم در داخل قلب قرار گرفت، محل و عملکرد آن ارزیابی میشود. فلوروسکوپی یک روش مناسب برای ارزیابی در این مرحله است.
۱۴- برای کاشت دستگاههای دفیبریلاتور زیر جلدی یک و یا دو برش در قسمت بالا و پایین استخوان جناغ سینه ایجاد میشود. در مرحلهی بعد سیم از کنار استخوان جناغ به سمت برش قفسهی سینه هدایت میشود.
۱۵- ژنراتور دستگاه از طریق برشهای زیر پوستی وارد میشوند.
۱۶- در نهایت پوست با بخیه و یا نوارهای چسبنده بسته می شود و محل جراحی با پانسمان استریل پوشانده میشود.
*~ سوالات متداول درباره کاشت دفیبریلاتور قلبی ~*
دفیبریلاتور قلبی، روشی ایمن است و باعث کاهش خطر مرگ ناگهانی در صورت بروز مشکلات ریتمی قلبی میشود.
بله، بعد از کاشت دفیبریلاتور قلبی، معمولاً میتوانید به طور معمولی ورزش کنید، اما باید راهنمایی پزشک خود را درباره نوع و شدت ورزشات رعایت کنید.
دفیبریلاتور قلبی در حین بارداری قابل استفاده است و با توجه به شرایط خاص بیمار و مشورت با پزشک، تصمیمگیری میشود.
بله، دفیبریلاتور قلبی باید به صورت دورهای تعویض شود. معمولاً باتری آن هر چند سال یا وقتی که به پایان برسد، تعویض میشود.