برای یک فرد معمولی ضربان قلب در حالت استراحت بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه می‌باشد، اگر ضربان قلب کمتر از ۶۰ ضربه باشد به آن برادی کاردی می‌گویند که یک اختلال و جزو بیماریهای آریتمی قلب محسوب می‌شود، البته موارد استثنایی نیز وجود دارد مانند زمانی که افراد در خواب عمیق هستند یا در ورزشکاران حرفه‌ای، در این افراد ضربان قلب زیر ۶۰ ضربه به عنوان بیماری محسوب نمی‌شود.
به طور متوسط ضربان قلب در افراد جوان در حین خواب حدود ۲۴ ضربه و در افراد بالای ۸۰ سال ۱۴ ضربه کاهش پیدا می‌کند. ضربان قلب مردان در تمام سنین هم در حال استراحت و هم در حین فعالیت از ضربان قلب خانم‌ها کمتر است. به طور کلی افرادی که دچار برادیکاردی شدید هستند اغلب خسته و ضعیف هستند. گاهی اوقات احساس سرگیجه یا گیجی دارند. افرادی که در گذشته دچار مشکلات قلبی بوده‌اند یا اینکه حمله‌ی قلبی داشته‌اند ممکن است برادیکاردی را تجربه کنند.
دلایل ایجاد برادی کاردی
مهم ترین دلایل آریتمی برادی کاردی شامل موارد زیر می شود:
- مشکلاتی در گره سینوسی دهلیزی یا ضربان‌ساز طبیعی قلب
- مشکلاتی که مربوط به اختلال در جریان الکتریکی قلب هستند.
- کم کاری تیروئد
- آسیب‌های قلبی مانند بیماری قلبی یا حمله قلبی
- بعضی از داروهای قلبی ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی مانند برادیکاردی شوند.
افرادی که دچار شرایطی هستند که قلب آنها تحت فشار قرار دارد یا اینکه به بافت قلب آنها آسیب وارد شده است بیشتر در معرض بیماری برادیکاردی قرار دارند، دیگر عوامل موثر در این بیماری شامل موارد زیر می‌شود:
- فشار خون بالا
- سیگار کشیدن
- سوء مصرف الکل
- مصرف مواد مخدر
- مشکلات روحی مانند استرس یا اضطراب
- سن (برادی کاردی در افرادی که سن بالاتر دارند شیوع بیشتری دارد.)
- بیماری های ایسکمیک قلب، برادیکاردی می‌تواند به علت انفارکتوس میوکارد یا دیگر بیماریهای قلبی ایجاد شود.
علائم آریتمی برادی کاردی
همان‌طور که گفته شد زمانی که ضربان قلبی به زیر ۶۰ ضربه در دقیقه برسد برادیکاردی ایجاد می‌شود، برادیکاردی می‌تواند باعث شود که خون کافی به مغز نرسد، علائمی که ممکن است به علت این اختلال روی دهد شامل موارد زیر می‌باشد:
- خستگی یا احساس ضعف
- سرگیجه
- گیج بودن
- غش کردن
- تنگی نفس
- مشکل در هنگام انجام ورزش
انواع برادی کاردی
برادیکاردی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود که شامل موارد زیر می‌باشد:
- اختلال درعملکرد گره سینوسی
- بلوک‌های دهلیزی-بطنی
نوع اول یا اختلال در عملکرد گره سینوسی را بیشتر در افراد مسن دیده می شوند که گره سینوسی که محل تولید و ایجاد ضربان قلب در آنها بیمارمی شود. گاهی هم علت آن بیماریهای ایسکمیک قلب بدنبال سکته های قلبی است. و در نوار قلب به صورت برادی کاردی سینوسی ویا وقفه ها یا مکث های طولانی در ضربان قلب مشخص می شود.
نوع دوم را بیشتر در افراد مسن دیده می شود ولی در هر سنی ممکن است ایجاد شود. گاهی بدنبال سکته قلبی و یا بیماری های اتوایمیون و روماتیسمی مانند لوپوس دیده می شود. گاهی بیماری مادرزادی است و به صورت اتفاقی تشخیص داده می شود. گاه بدنبال اعمال جراحی قلب بخصوص عمل روی دریچه ها دیده می شود.
تشخیص آریتمی برادی کاردی
متداول‌ترین روش تشخیص برادیکاردی استفاده از الکتروکاردیوگرام است که به نام ECG است.
انواع تست که جهت تشخیص برادیکاردی ممکن است استفاده شوند شامل موارد زیر است:
- الکتروکاردیوگرام: ECGو یا نوار قلب برای این آزمایش حسگرهای کوچکی به قفسه سینه و بازو وصل می‌شود تا فعالیت الکتریکی قلب را اندازه‌گیری کنند.
- تست ورزش: در این روش عملکرد قلب تحت شرایط استرس ارزیابی می‌شود و پاسخ افزایش ضربان قلب به ورزش بررسی می شود.
- هولترمانیتورینگ: یک مانیتور کوچک است که به بیمار نصب می‌شود تا عملکرد ضربان قلبی او را در طی روز اندازه‌گیری نماید، گاهی اوقات اختلالات قلبی در زمان انجام تست‌های معمولی مشخص نمی‌شود، در این زمان پزشک از هولترمانیتورینگ استفاده می نماید که معمولاً به مدت یک یا چند روز بسته به تشخیص پزشک بیمار باید آن را به همراه خود داشته باشد تا هرگونه آریتمی یا اختلالات قلبی را تشخیص دهد.
- تست تیلت Tilt Test: در این تست مشخص می‌شود که اینکه آیا ضربان کند علت علائم بیمار مانند غش کردن یا سنکوپ باشد.
- آزمایش خون در مواردی که ممکن است عللی مانند کم کاری تیروئید باعث برادیکاردی شده باشند ممکن است پیشنهاد شود.
- تست خواب در صورتی که پزشک حدس بزند که ممکن است شما دچار آپنه خواب باشید برای شما تجویز خواهد شد.
درمان برادی کاردی
اگر شما به صورت مداوم دچار برادیکاردی نباشید ممکن است احتیاج به درمان خاصی نداشته باشید، اما اگر علائم برادیکاردی را به صورت منظم تجربه می‌کنید وبرای پزشک کامل مشخص شده باشد علت علائم شما مربوط به ضربان های پایین است به درمان‌های خاص نیاز دارید که شامل این موارد می‌شود:
- اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید که باعث ایجاد برادیکاردی در شما شده است، باید مصرف آن دارو را قطع کنید و با یک داروی دیگر جایگزین نمایید.
- اگر علت های قابل برطرف شدن وجود دارد مانند برادی کاردی بدنبال سکته قلبی و یا بدنبال عمل جراحی قلب باز و یا بدنبال عمل درمانی برای آریتمی ممکن است اختلال بعد از مدت کوتاهی برطرف شودوباید دره زمانی مشخصی را صبر کرد.
- داروهایی مانند آتروپین به صورت موقت ممکن است تجویز شود .
- ضربان ساز یا پیس میکر های موقت که بخصوص در مواقعی که احتمال برطرف شدن برادی کاردی وجود دارد و یا در موارد ی برای کنترل علائم بیمار قبل از تعبیه دستگاه ضربان ساز یا پیس میکرهای دائم استفاه می شود.
- ضربان ساز یا پیس میکرهای دائم ضربان ساز درمواقعی که ضربان های بسیار کند علامت دار و یا اختلات شدید در سیستم هدایتی قلب یعنی بلوک های دهلیزی-بطنی وجود دارد توسط متخصصین در زیر پوست و کار گذاشته می‌شود.
پیشگیری از برادری کاردی
به طورکلی، هیچ دستورالعمل کلی برای جلوگیری از بروز انواع برادی کاردی وجود ندارد. هنگامی که برادی کاردی به عنوان عارضه جانبی دارو اتفاق می افتد می توان با قطع یا کاهش دوز و تعویض دارو از بروز این مشکل پیشگیری کرد.